يكي از حساس ترين بخش‌هاي بدن كه در اثر اين بيماري آسيب‌هاي جدي و گاه برگشت ناپذير مي‌بيند، چشم‌ها هستند؛ تاثير ديابت بر چشم‌ها نيز مانند ماهيت ذاتي اين بيماري، در مراحل اوليه بي‌علامت است و به همين دليل پزشكان تاكيد مي‌كنند كه ديد خوب در بيماران ديابتي ملاكي بر سلامت چشم آنها نيست، زيرا در زماني كه بيمار به جهت داشتن ديد خوب تصور مي‌كند چشم‌هايش سالم هستند، ديابت در حال پيشرفت و تاثير بر بخش هاي مختلف چشم به ويژه شبكيه است.
بر همين اساس چشم پزشكان همواره تاكيد دارند كه ديابتي ها در كنار معاينات دوره‌اي و بررسي ميزان قندخون خود، لازم است معاينات چشم پزشكي را نيز انجام دهند.
دكتر علي اصغر احمدراجي متخصص چشم پزشكي و فلوشيپ مراجعه به موقع ديابتي‌ها به چشم‌پزشكان را حتي اگر هيچ مشكل بينايي نداشته باشند، ضروري دانست و گفت: هر فرد مبتلا به ديابت از بدو تشخيص بيماري بايد معاينات چشم پزشكي را نيز انجام دهد؛ در صورتي كه چشم او مشكلي نداشت، بايد به تشخيص پزشك شش ماه يا يك سال بعد، اين معاينات را دوباره انجام دهد اما اگر مشكلي در چشم او مشاهده شد، بايد ماهي يك بار تحت معاينات كامل چشم پزشكي قرار گيرد.
وي در گفت‌وگو با ايرنا با تاكيد بر اينكه ديابتي ها بايد آسيب هاي ناشي از ديابت بر چشم ها به ويژه نابينايي مطلق را جدي بگيرند، اظهار كرد: آمارهاي جهاني نشان مي‌دهند كه در ديابت نوع يك حدود 6/3 درصد مبتلايان و در ديابت نوع 2 حدود 6/1درصد مبتلايان، دچار نابينايي مطلق مي‌شوند.
اين آمارها نشان از اهميت موضوع دارد و اينكه بيماران ديابتي و پزشكان معالج آنها بايد تا چه اندازه به عوارض ناشي از ديابت به ويژه عوارض چشمي‌آن توجه داشته باشند.
به نظر مي‌رسد يكي از راه هاي پيشگيري از بروز اين عوارض خطرناك كه به‌شدت كيفيت زندگي بيماران را تحت تاثير قرار مي‌دهد، افزايش سطح آگاهي بيماران، خانواده ها و اطرافيان آنها و به ويژه پزشكان معالج است؛ بيماران نبايد بيماري خود را كم اهميت بدانند و پزشكان معالج اين بيماران نيز بايد توصيه هاي لازم را به آنها ارائه دهند و يكي از توصيه هاي آنها مراجعه به موقع به چشم پزشكان باشد.
به گفته كارشناسان، در گذشته از ديابت به عنوان مرض قند نام برده مي‌شد و بر همين اساس بيماران ديابتي تصور مي‌كردند كه اگر ميزان مصرف روزانه قند را كاهش دهند، بيماري خود را كنترل كرده‌اند و همين ذهنيت اشتباه درباره اين بيماري پيشرونده، سبب افزايش ميزان مبتلايان به اين بيماري در سطح جهان و به ويژه در كشور ما شده است به گونه اي كه آمار از ابتلاي نزديك به 400 ميليون نفر در جهان و بيش از هفت ميليون نفر در ايران به اين بيماري خبر مي‌دهد و گفته شده است كه تنها در دو سال گذشته، شمار افرادي كه بيماري در آنها تشخيص داده شده است، 4/4درصد افزايش يافته و تا سال 2035، اين رقم به 55 درصد مي‌رسد. يكي از پيامدهاي خاموش و بي‌علامت بودن ديابت، بي‌اطلاعي بيماران از بيماري خود است به‌طوري كه گفته مي‌شود نيمي‌از جمعيت ديابتي هاي كشور، از بيماري خود اطلاعي ندارند و به همين دليل بيماري آنها در مراحل پيشرفته و پس از بروز علائم جدي مانند مشكلات چشمي‌مشخص مي‌شود و در اين زمان است كه بيمار با شكايت از مشكلاتي مانند تاري يا افت ديد به پزشك مراجعه مي‌كند.
بر اين اساس، پزشكان توصيه دارند افرادي كه در معرض خطر قرار دارند يعني افراد داراي اضافه وزن، چاق، مبتلايان به اختلال چربي و فشار خون، افراد در معرض استرس هاي مداوم، مصرف‌كنندگان دخانيات و زناني كه دچار مرده زايي شده‌اند، نوزادان بالاي چهار كيلو به دنيا آورده‌اند يا دچار سقط مكرر شده‌اند، براي بررسي وضعيت سلامت خود به ويژه سلامت چشم ها از نظر ابتلا به ديابت، بايد به صورت دوره اي به پزشكان مربوطه مراجعه كنند. دكتر احمد راجي درباره اهميت توجه به عوارض چشمي‌ناشي از ديابت گفت: اين عوارض تنها شامل بيماران ديابتي نوع يك نيست بلكه مبتلايان به ديابت نوع 2 را نيز درگير مي‌كند بنابراين لازم است همه ديابتي ها به اهميت پيگيري هاي چشم پزشكي اهتمام ويژه داشته باشند.
وي درباره اين عوارض توضيح داد: ديابت مي‌تواند آسيب هاي متعددي به چشم ها وارد كند؛ بيماري آب مرواريد (كاتاراكت) در بيماران ديابتي شيوع بيشتري دارد و اساسا نوع اين بيماري در ديابتي ها با ديگران متفاوت است و حتي ممكن است مبتلايان به ديابت در سنين بسيار پايين كه معمولا آب مرواريد بروز نمي‌كند، به اين بيماري مبتلا شوند. وي از آسيب شبكيه در اثر ديابت كه به رتينوپاتي ديابتي معروف است، به عنوان ديگر عارضه ديابت بر چشم ها نام برد و گفت: اگر رتينوپاتي درمان نشود و مراحل نهايي آن بروز يابد، روند درگيري آن به سمت قسمت هاي ديگر چشم گسترش و در اثر افزايش فشار داخل چشم بيماري آب سياه (گلوكوم) نيز بروز مي‌يابد.
بيماري ديابت شامل ديابت نوع يك، ديابت نوع 2 و ديابت بارداري است؛ ديابت نوع يك در اثر كمبود يا نبود انسولين در بدن به وجود ميآيد بنابراين افراد مبتلا به اين نوع ديابت نيازمند تزريق انسولين هستند .
اين نوع ديابت كه به آن ديابت جواني نيز گفته مي‌شود بيشتر در كودكان و نوجوانان بروز مي‌يابد و عامل ژنتيكي دارد. گفته مي‌شود حدود 10 تا 15 درصد ديابتي ها مبتلا به ديابت نوع يك هستند.
ديابت نوع 2 در اثر اختلال در توليد انسولين بروز می‌کند و طبق آمارهاي جهاني 90 درصد بيماران ديابتي در جهان، مبتلا به ديابت نوع 2 هستند. ديابت حاملگي نيز نوع ديگري از ديابت است كه به‌طور ناگهاني در زمان بارداري بروز مي‌كند؛ طبق آمارها بين 2 تا هفت درصد از زنان باردار در جهان به اين نوع از ديابت مبتلا مي‌شوند. تشنگي، پر ادراري، پر نوشي، كاهش وزن، گرسنگي و خستگي شديد از علائم ديابت نوع يك هستند اما ديابت نوع 2 علامت مشخصي ندارد و به همين دليل است كه از آن به عنوان بيماري خاموش نام برده مي‌شود. در صورت پيشرفت ديابت نوع 2، به تدريج علائمي‌مانند علائم ديابت نوع يك در بيمار بروز مي‌كند. علاوه بر اين عفونت هاي مكرر به ويژه عفونت دستگاه ادراري، تاري ديد، بهبود ديرهنگام زخم ها و احساس سوزش و بي‌حسي در انگشتان پا نيز از ديگر علائم اين بيماري در زمان پيشرفت آن است.