استندآپکمدی و نزدیکی به کیفیت استاندارد
امیر کربلاییزاده
تعریف من از استندآپکمدی نتیجه تحقیقاتم از آدمهای بزرگی است که کار استندآپ انجام میدهند. اساسا چون استندآپکمدی در دنیا محصول قرن بیستم است و شیوهای جوان، شاید خیلیها فرق «تاکشو» و «استندآپکمدی» را ندانند؛ حتی در کشورهای دیگر دنیا. اگر کسی پشت میکروفن برود و حرفهایی بزند که خندهدار باشد این به معنای استندآپ نیست و برداشت اشتباهی است. استندآپهایی که در کارهای رابین ویلیلامز یا جیم کری میبینیم تعریف بسیار سادهای دارد؛ بیان انتقادی مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با ابزار بازیگری. البته وقتی میگوییم سیاسی یا اجتماعی ممکن است عدهای گارد داشته باشند اما اگر تعریف این واژه درست جا بیفتد این گاردها نیز کاهش پیدا میکند. شاید در برخی کشورها که فرهنگ متفاوتی نسبت به ما دارند استندآپهایی وجود دارد که اصولا مقولههایی را زیر سوال میبرند. اما آن تعریفی که من به آن معتقدم به این شکل است که استندآپ برخورد یک کمدین با مسائل و رفتارهای سیاسی و اجتماعی است و قصد ندارد اشخاص و رفتارهای سیاسی را زیر سوال ببرد. استندآپی که من اجرایش میکنم سعی میکند رفتارهای غلطی را که از اتفاقات مختلف برداشت میشود و گاهی خودسرانه است بررسی و نقد کند. یا دروغگویی که موضوع یکی از استندآپهایی بود که در «خندوانه» اجرا کردم. در استند آپ کمدی میتوان تمام این رفتارهای غلط را سوژه برنامه قرار داد و نقد کرد. سالی که من در کافه مهر برای نخستین بار استندآپ کمدی اجرا کردم کسی حتی این کار را پوشش خبری نداد. حتی وقتی به مرکز هنرهای نمایشی مراجعه کردم برای گرفتن مجوز به من گفتند ما در اساسنامه بندی برای استندآپ کمدی نداریم. در واقع اصلا نمیدانستند با چه چیزی طرف هستند. به دلیل همین آشنا نبودن با استندآپ کمدی تعریفش را از من میخواستند. بعد از اجرای نخست در کافه مهر در جاهای دیگری هم آن را اجرا کردم تا اینکه سجاد افشاریان که از نویسندگان برنامه خندوانه بود و بهخاطر فعالیتهای تئاتریاش، در مورد اجراهایم شناخت داشت از من خواست تا نمونه این اجراها را در برنامه رامبد جوان هم داشته باشم. البته من در اولین اجرای رسمی استندآپ از بزرگان سینما و تئاتر ایران دعوت کردم تا شاهد این اتفاق باشند. آن اجرا بهخاطر تماشاگرانش به برنامه پرسروصدایی تبدیل شد. این روندی بود که به تنهایی طی شد تا مدتی پیش که در اصفهان و در نخستین جشنواره استندآپ کمدی شاهد حضور بیش از دویست متقاضی بودم. دیدن آنها و جوانهایی که در حال کار روی استندآپ بودند بسیار خوشحالم میکرد که مسیر درستی را آمدهام؛ تا امروز که اولین اجرای استندآپ کمدی اجرا میشود.