دروغ و شايعه‌پراكني، دري از درهاي نفاق
در آموزهاي ديني همچنان كه دروغ گفتن حرام است گوش دادن به دروغ و شايعه و تهمت هم حرام است، چه بسا سخنان دروغ در انسان اثر بگذارد و نسبت به اشخاص يا حوادث و موضوعات مختلف، ديدگاه منفي يا دشمني پيدا كند. يكي از آسيب‌هاي اجتماعي امروز در اكثر جوامع به ويژه جامعه ما دروغ و شايعه پراكني است. دروغ گفتن، دروغ نوشتن، و دروغ‌ها را پخش كردن و شايعه پراكني از زشت‌ترين كارهاست. گاهي كسي به عمد دروغ مي‌بافد و شايعه مي‌سازد كه گناهش بيشتر است. در روايات، دروغگويي را برخاسته از حقارت نفس و فرومايگي معرفي كرده‌اند و دروغگو را پست و خوار دانسته‌اند. دروغ گفتن نوعي خيانت به فرد و جامعه است و اطمينان عمومي را خدشه‌دار مي‌كند. دروغ از انسان شخصيتي كاذب و وارونه مي‌سازد و اعتبار انسان را از بين مي‌برد و اعتماد عمومي را سست مي‌كند. فرد دروغگو شخصيت ثابتي ندارد چون دروغ كار آساني است و مايه زيادي نمي‌خواهد. متاسفانه بعضي از مردم به گمان آنكه زودتر به مقصد برسند به آن متوسل مي‌شوند و بدين منظور آسمان و ريسمان را به هم مي‌بافند و چه بسا در يك روز ده‌ها دروغ مي‌گويند. نقطه اوج فاجعه آنجاست كه اينگونه افراد نسبت به بازتاب‌هاي منفي و عواقب شوم آن در زندگي فردي و اجتماعي نمي‌انديشند و دروغ را به حساب زرنگي و زيركي مي‌گذارند و راستگويان را افرادي بي‌سياست و نالايق مي‌پندارند، ولي از اين نكته غافلند كه دروغ‌پردازي بر خلاف فطرت پاك و شخصيت والاي انسان است و نمي‌دانند كه دروغ و شايعه پراكني در واقع شعبه‌اي از نفاق و دورويي است و به تعبير رسول اكرم (ص): دروغ، دري از درهاي نفاق است. (1) گاهي كسي دروغ و شايعه‌اي را باور مي‌كند و به نقل و اشاعه آن مي‌پردازد كه نتيجه اش همانند دروغگويي است و تشويش اذهان و گمراهي مردم را در پي دارد. بر اساس قرآن و روايات دروغگويي منافي ايمان است و مومن هرگز دروغ نمي‌گويد. قرآن افترا بستن به دروغ را صفت آنان مي‌داند كه به آيات الهي عقيده ندارند. (2) پيامبر خدا(ص) هم فرموده است: مومن ممكن است ترسو يا بخيل باشد ولي دروغگو، هرگز. (3) شايعه دروغي است كه به شكل يك خبر راست، پخش مي‌شود، فلذا نبايد هر شنيده را نقل كرد، چه بسا بي‌اساس باشد و انسان عملا به نشر دروغ پرداخته باشد. توصيه دين است كه انسان هر خبر را به محض شنيدن نپذيرد، بلكه قبل از قبول کردن درباره آن تحقيق كند. كسي كه در امور جزئي از دروغ پرهيز نكند در موارد بزرگ هم دروغ مي‌گويد. برخي دروغ را وسيله‌اي براي رسيدن به خواسته‌هايشان قرار مي‌دهند. دروغ موجب كاهش رزق و گسترش فقر مي‌شود. براي انسان خواري دنيا و آخرت را در پي دارد. دروغ شكوه و هيبت انسان را از بين مي‌برد، اسلام انسان را از همنشيني با دروغگويان بر حذر مي‌دارد.