نفوذ قاچاق در تار و پود اقتصاد ایران

ماجرای قاچاق کالا در ایران مربوط به دیروز و امروز نیست و ریشه در سال‌های دور دارد. فقط برخی اوقات نوع قاچاق فرق می‌کند و رسانه‌‌ها مانور بیشتری روی آن می‌دهند، اما گشت کوچکی در بازارهای کشور نشان می‌دهد که به قولی از شیر مرغ تا جان آدمیزاد به صورت قاچاق وارد کشور شده است. در واقع می‌توان گفت که تشکیلات پیچیده و به هم پیوسته‌ای در این حوزه وجود دارد که قاچاقچیان می‌توانند به راحتی در مرزهای کشور جولان ‌دهند. همچنین قاچاق در کشور به‌ویژه در بخش کشاورزی سریع‌تر از راه‌های مجاز عمل می‌کند، به طوری که اگر کسی بخواهد محصولات باغی و کشاورزی را از گمرک به طور قانونی و مجاز عبور دهد بیش از چند روز طول می‌کشد، اما شاید انجام این کار از طرق غیرقانونی به کمتر از 24 ساعت زمان نیاز داشته باشد. در نتیجه می‌توان گفت که بهره‌وری قاچاق در کشور ما از بهره‌وری نظام قانونی بیشتر است، زیرا واردات کالا به ایران از مسیر غیرقانونی هم با سرعت بیشتری انجام می‌شود، هم گاهی از کیفیت مطلوب‌تری برخوردار است و هم قاچاقچیان هزینه کمتری نسبت به واردکنندگان قانونی پرداخت می‌کنند. پس به دلیل مشکلات در نظام گمرکی، فعالان حوزه واردات نمی‌توانند با قاچاقچیان به رقابت بپردازند. افزایش قاچاق همچنین تولیدکنندگان داخلی را هم با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازد و امروز بسیاری از تولیدکنندگان به علت گسترش قاچاق از ادامه فعالیت تولیدی خود بازمانده‌اند. مقوله قاچاق را نمی‌توان تنها در بخش کشاورزی موشکافی کرد. قاچاق مساله‌ای است که در تار و پود اقتصاد کشور نفوذ کرده است و برای ریشه‌کن کردن آن باید در سطح کلان اقدام کرد. متاسفانه امروزه واردات میوه قاچاق، تعادل بازار را برهم زده و در حالی که کشاورزان و باغداران هزینه زیادی را در مراحل داشت، کاشت و برداشت خرج می‌کنند برای رقابت در بازار و جلوگیری از ورشکستگی مجبورند محصول باغی خود را با نیمی از قیمت روانه بازار کنند. چه بسا کشاورزانی که حتی با چنین اقداماتی طعم ورشکستگی را چشیدند و فاسد شدن محصولشان را به چشم خود دیدند. بیماری قاچاق در کشور ما یک «معلول» است و نباید آن را به عنوان «علت» معرفی کنیم. کشور ما دارای ظرفیت‌های بسیار عمده‌ای است که متاسفانه هیچ توجهی به آنها نمی‌شود. از جمله ظرفیت‌های اساسی کشور می‌توان به نیروی کار ارزان، منابع قابل دسترس فراوان، ثروت اقتصادی زیاد و... اشاره کرد که عدم توجه به این ظرفیت‌ها نتیجه‌ای جز افزایش بیکاری، از دست رفتن منابع، رکود اقتصادی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی و... ندارد.

* عضو اتاق بازرگانی تهران