بازار سرمایه شفاف‌ترین بخش اقتصاد

در حال حاضر شفاف‌ترین بخش در اقتصاد ایران بازار سرمایه و بورس است. باید در نظر داشته باشیم که ما نمی‌توانیم از بازار سرمایه در حالی که سایر بازارها یک دهم شفافیت بورس را ندارند، انتظار پیشرفت داشته باشیم. به این دلیل می‌گوییم بازار سرمایه تافته جدا بافته ای از اقتصاد است. قرار نیست ما چند شرکت در بازار سرمایه داشته باشیم که هیچ ارتباطی با بخش‌های اقتصادی نداشته باشند. بازار سرمایه در بخش‌های مختلف اقتصادی در هم تنیده است. امروز ما بانک‌هایی داریم که در بازار سرمایه فعالیت دارند و شرکت‌های نفتی و پتروشیمی دارای سهام هستند. بنابراین اگر به دنبال این باشیم که شفافیت را در بازار سرمایه افزایش دهیم و مواردی تحت عنوان اطلاعات نهانی، دستکاری شاخص‌ها و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران را به صورت بلند مدت بررسی کنیم، نمی‌توانیم سایر بخش‌های اقتصادی را نادیده بگیریم. وقتی در بازار‌ها و بخش‌های دیگر فساد و عدم شفافیت موج می‌زند، شفافیت کنونی بازار سرمایه باید الگوی همه بخش‌ها قرار گیرد. از طرف دیگر اگر بخواهیم نگاه درون حوزه‌ای داشته باشیم، باید ترتیبی اتخاذ کنیم که خود بازار سرمایه منهای اینکه سایر بخش‌های اقتصادی چه می‌کنند، شفاف تر شود. باید کاری بنیادی انجام دهیم که اصلی ترین این اقدامات این است که کنترل و شفافیت و نظارت را به صورت سیستماتیک ادامه دهیم. هم اکنون در بورس‌های بین المللی در مورد بسیاری از مبادلاتی که به صورت غیرقانونی انجام می‌شود، در کسری از ثانیه هشدار داده می‌شود. کشف اولیه خرید و فروش‌های غیرقانونی باید به صورت سیستمی باشد که ما متاسفانه در این حوزه حداقل در یک دهه گذشته کمتر کار کرده ایم. بدون شک یکی از عواملی که باید به آن توجه کنیم، تقویت سامانه‌های الکترونیکی در این حوزه است که به مدد آن می‌توانیم شفافیت را افزایش دهیم. وقتی سامانه اطلاع رسانی کدال را با سال‌های گذشته مقایسه کنیم، می‌بینیم گام‌هایی هرچند کوچک، برداشته شده است، اما به طور کلی نیاز است این اطلاعات منظم‌تر شوند که ابهامی برای کسی باقی نماند. درباره کسری‌ها و قوانین و مقررات بازار سرمایه هم باید گفت که ما چیزی تحت عنوان پالایش قوانین در اختیار داریم که قوانین بورس را سامان می‌دهد. به عنوان مثال، ما زمانی تنها با کارگزاران سر و کار داشتیم که برای آنها دستورالعمل انضباطی تدارک دیدیم. پس از مدتی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری متولد شدند. این بار دستورالعملی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری نوشتیم. بعد از مدتی تامین سرمایه‌ها ایجاد شدند. دوباره همان روند برای این بخش هم تکرار شد. برای موفقیت بازار سرمایه باید قوانین و مقررات انضباطی برای بخش‌های مختلف را که بسیار دست و پا گیر است جمع‌آوری کنیم و قانونی جامع تدوین کنیم تا تمام واحد‌ها را تحت پوشش خود قرار دهد. بنابراین به جای آنکه بیش از هشت دستورالعمل انضباطی در بازار سرمایه داشته باشیم، یک دستورالعمل انضباطی جامع و کامل لازم داریم. اگر این دستورالعمل به صورت اصولی تنظیم شود، بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
* تحلیلگر بازار سرمایه