همسايه خوب
ما در اجتماعي بزرگ زندگي مي‌كنيم كه خود از مجموعه‌هاي كوچك‌تري تشكيل شده است. خانواده، فاميل، دوستان و آشنايان در كنار يكديگر معنا پيدا مي‌كنند و با يكديگر مي‌توانند به بزرگ‌ترين منزل‌‌ها دست يابند. يكي از مجموعه‌هاي كوچك‌تري كه در اجتماع با آن مواجه هستيم همسايه است كساني كه به دليل در كنار هم قرار داشتن منازلشان ارتباطي نزديك با يكديگر دارند. اين واژه در گذشته رنگ و بويي ديگر داشت. همسايه‌ها با يكديگر رفت و آمدهاي خانوادگي داشتند و همواره جوياي حال يكديگر مي‌شدند. اما امروزه اين روابط بسيار كم رنگ شده است و مشغله‌ها و روزمرگي‌ها جاي آن را گرفته است. امام كاظم(ع) تعريفي بسيار زيبا از همسايه‌داري فرموده‌اند كه در جوامع امروزي مصداق دارد و آن اين است كه: «خوب همسايه‌داري كردن به اين نيست كه از اذيت نمودن آنها دوري نمايي بلكه آن است كه بر آزار و اذيتشان صبر كني».[1] در اين تعريف كرامت فردي و اجتماعي رعايت شده است. زيرا چنين رفتاري سبب مي‌شود حرمت‌ها حفظ شده و ناراحتي‌ها كاهش يابد. كمترين كاري كه يك انسان در مقابل همسايه خويش مي‌تواند انجام دهد آن است كه آزارش ندهد و از كاري كه رنجش خاطرش را به دنبال دارد دوري کند. در اين دوران انسان به دنبال جايي براي آرامش است و خانه بهترين مأمن براي اوست. زماني كه خسته از زمانه به خانه مي‌‌رسد دوست دارد آرامش از دست رفته را بازيابد و بي‌‌مبالاتي همسايگان مي‌تواند خانه را به شكنجه گاه تبدیل کند. در روايت زير نيز به خوبي مي‌توان اهميت اين موضوع را مشاهده کرد: «هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد بايد همسايه اش را اكرام كند (احترام بگذارد)».[2] توصيه‌هاي مکرر پيامبر (ص) در برخورد نيكو داشتن با همسايگان نشأت گرفته از سفارشات فراوان خداوند به ايشان است: «پيوسته جبرئيل مرا به همسايه توصيه مي‌كرد تا آنجا كه گمان كردم به همسايه نيز ارث تعلق مي‌گيرد».[3] نكته بسيار مهم ديگر آن است كه در روايات قبولي عبادت عابدان به رضايت همسايگانشان قرين شده است. «اگر فلاني شب را به عبادت بگذارند و شب زنده داري كند و روز را روزه بدارد و صدقه دهد و همسايگانش را اذيت كند پس رسول‌ا...(ص) فرمودند هيچ خيري در آن نيست و جايگاهش در جهنم است».[4] انسان مومن موظف است با مردم به بهترين صورت ممكن برخورد کند. حال آنان كه با يكديگر ارتباط دارند و به طرق مختلف با يكديگر در تماس هستند در الويت قرار خواهند گرفت. برخورد انسان مومن با اطرافيان سبب دوري يا نزديكي افراد به اسلام خواهد شد. زماني كه فردي از حال همسايه خويش جويا مي‌شود؛ از گرفتاري‌ها، بيماري‌ها و مشكلاتش آگاهي پيدا خواهد كرد و در صورت توان به ياري اش خواهد شتافت. دستگيري از ديگران وظيفه‌اي است كه بر دوش همه مسلمين گذاشته شده است و در اين ميان قوم، نژاد و دين هيچ تاثيري نخواهد داشت. وظيفه تمامي ما آن است كه به يكديگر توجه داشته و حقوق يكديگر را به خوبي رعايت كنيم.
* منابع در دفتر روزنامه موجود است