عيادت از بيمار
كسى كه به عيادت بيمار مى‌رود، مى‌تواند با گفتار و رفتارش تاثير بسزايى در بهبودى و سلامتى او داشته باشد. برخى از وظايف عيادت‌كننده به اختصار عبارت است از:
دلجويى: نشستن در كنار بيمار، پرسيدن حال او و اينكه شب و روز را چگونه گذرانده، موجب آرامش خاطر و تسكين دردش خواهد شد. رسول خدا (ص) مى‌فرمايد: كمال عيادت بيمار در آن‌است كه دست بر [سر] او نهاده، حالش‌را بپرسى و از اينكه شب و روز خود را چگونه مى‌گذراند سوال كنى.
همدردى: پيامبر اكرم (ص)، ضمن اشاره به جامعه اسلامى و تشبيه آن به يك‌پيكر، همدردى با بيمار را مورد تاكيد قرار داده است: همانا مومنان در مهربانى و عطوفت به يكديگر همانند يك پيكرند كه وقتى عضوى از آن به درد آيد، ساير اعضا در تب‌دارى و بيدارى با او همراهى و همدردى مى‌كنند.
هديه‌دادن: امام صادق (ع) در سخنى با يارانش كه قصد عيادت بيمارى را داشتند؛ اهميت هديه و تاثير آن را بازگو مى‌كند: يكى از ياران امام مى‌گويد: ما به عيادت فردى از دوستان ايشان كه بيمار بود، مى‌رفتيم در بين راه، آن حضرت به ما برخورد و فرمود: كجا مى‌رويد؟ گفتيم: به عيادت فلانى. فرمود: بايستيد! چون ايستاديم، فرمود: آيا قدرى سيب، گلابى، بالنگ يا اندكى عطر و عود به همراه داريد؟گفتيم: خير، چيزى از اينها را با خود نداريم، فرمود: آيا نمى‌دانيد كه بيمار به خاطر آنچه كه برايش مى‌آورند، خوشحال مى‌شود؟
دعا: از ديدگاه اسلام، استفاده از پزشك و دارو براى بهبودى بيمار، كارى مقدماتى و به عنوان ابزار و وسيله است و در حقيقت، سلامتى واقعى و شفاى كامل به دست خداست. امام كاظم (ع) با توجه به تاثير دعاى عيادت‌كننده، از بيمار مى‌خواهد كه اجازه دهد تا مردم به ديدارش آمده، جهت شفا و سلامتى‌اش دعا كنند: هر زمان كه يكى از شما بيمار شد، به مردم اجازه دهد تا به ديدارش بيايند؛ زيرا كسى (از عيادت‌كنندگان) نيست مگر آنكه دعاى اجابت شده‌اى (براى بيمار) در پيشگاه خدا دارد.
اطعام بيمار: مرض و بيمارى از سويى سبب ضعف و ناتوانى فرد در انجام كارهاى شخصى‌اش مى‌شود و از سوى ديگر دست او را از فعّاليت و امرار معاش كوتاه مى‌كند، در چنين وضعيتى غذادادن به بيمار و خوددارى از خوردن چيزى در نزد او از جمله وظايف و رفتارهاى پسنديده‌اى است كه در پيشگاه خداى تعالى پاداش بزرگى دارد. رسول خدا (ص) در این باره مى‌فرمايند: منْ اطْعم مريضا شهْوتهُ، اطْعمهُ‌ا... مِنْ ثِمارِ الجنّهِ هر كس، بيمارى را طبق خواسته‌اش اطعام كند، خداوند با ميوه‌هاى بهشت او را پذيرايى خواهد كرد.
رعايت زمان عيادت: استراحت و آرامش از جمله نيازهاى اساسى و نخستين يك بيمار بوده، در بهبودى‌اش تاثير قابل توجه و شايانى دارد. پيامبر اكرم (ص) با اشاره به سنگينى و سبكى بيمارى، زمان عيادت را مشخّص كرده است: اغِبُّوا فِى الْعِيادهِ و ارْبعُوا يك روز در ميان (در صورتى كه بيمارى سخت و سنگين باشد) يا هر سه روز، يك بار، بيمار را عيادت كنيد. امير مومنان على (ع) نيز بيشترين پاداش را براى كسى مى‌داند كه زمان عيادتش كوتاه باشد، مگر آنكه خود بيمار از او درخواست ماندن كند: همانا پاداش عيادت‌كننده‌اى در پيشگاه خدا بيشتر است كه هنگام عيادت از برادر دينى‌اش، تنها اندكى نزد او بنشيند، مگر آنكه خود بيمار آن را دوست داشته، از او بخواهد كه زمان بيشترى را در كنارش باشد.