تحرکات انفعالی بریتانیا در منطقه
محمد ساجدی*
از زمانی که مساله خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مطرح شد به همان نسبت مساله تقرب و نزدیکی لندن به واشنگتن احساس شد و در حال حاضر روس‌ها بیشترین بهره‌برداری را از این مساله می‌کنند. چون هرگونه اتحادیه اروپایی ضعیف هم به نفع آمریکایی‌ها و هم به نفع روس‌ها خواهد بود. حال آنکه روس‌ها و آمریکایی‌ها در برابر هم از لحاظ منافع استراتژیک قرار دارند. آمریکایی‌ها در پی حمله به ایران بودند اما ایران توسط یک کشور سوم به آمریکا اعلام کرد که هر گونه تهاجمی با واکنش ایران در هدف قرار دادن پایگاه‌های ایالات متحده در منطقه مواجه خواهد بود. لذا آمریکایی‌ها چنین حمله‌ای را متوقف کردند. بعد از انهدام پهپاد آمریکایی در خلیج‌فارس توسط ایران یکی از دلایل نگرانی‌های جان بولتون و محمد بن سلمان به این مسائل این بود که چرا آمریکا پاسخ نداد، به همین دلیل بود. لذا ایران قاطعانه ایستاد و مانع از آن شد که آمریکایی‌ها حمله کنند. بنابراین انگلیسی‌ها جنگی نیابتی را آغاز کردند. توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق جدای از آنکه نشان دهنده شکاف میان انگلیس و اسپانیا بود چون در آب‌های اسپانیایی‌ها به‌وقوع پیوست. انگلیسی‌ها به نیابت از آمریکایی‌ها دست به توقیف نفتکش ایرانی با بهانه تحریم سوریه زدند. این در حالی است که مقصد این نفتکش سوریه نبود. بعد از سخنان مقام معظم رهبری که ایران پاسخ قاطعی به این اقدام خواهد داد. به نوعی انفعال در مواضع انگلیسی‌ها به‌وجود آمد. به گونه‌ای که اگر اتفاقی بیفتد پس انگلیسی‌ها نمی‌توانند از خلیج‌فارس عبور کنند. حدود سه روز پیش در خلیج‌فارس یکی از کشتی‌های انگلیسی که در حال تردد بود به دلیل ممانعت نیروهای مرزبانی ایران مسیرش را تغییر داد. در حال حاضر برای آنکه بریتانیا نشان دهد هیمنه‌اش را حفظ کرده و تخریب نشده است. انگلیس اعلام داشته که اعزام ناوچه جدید از دو نظر قابل تحلیل است. اول آنکه یا انگلیسی‌ها نمی‌خواهند به نوعی جایگزین نیروهای آمریکایی در خلیج‌فارس شوند. دوم آنکه اگر بپذیریم که انگلیسی‌ها هیچ نقش موذیانه‌ای در منطقه ندارند، مساله از بین رفتن هژمونی لندن با آسیب جدی مواجه گشته است. بنابراین برای نشان دادن خود در منطقه برای آنکه اعلام دارد ما دوستی‌هایمان با ایران از بین نرفته، این زخم پیدا شده التیام یابد. یادمان نرفته که طی روزهای گذشته معاون وزیر خارجه انگلیس در تهران حاضر بود. همچنین قرار شد وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان مجددا به تهران سفر کنند. آنها در پی آنند این پل‌های شکسته تخریب شود. بنابراین به منظور آنکه تا حدودی مساله را التیام بخشند کشتی جدید را وارد کردند. بنابراین به هیچ عنوان احتمال درگیری نظامی نه با انگلیسی‌ها و نه با آمریکایی‌ها وجود ندارد. همچنین اماراتی‌ها در پی بیرون رفتن از منطقه هستند. فرستاده ویژه امارات هم در سفر به تهران اعلام داشته که کمک کنید نیروهایمان از یمن خارج شوند، چون میان امارات و عربستان در آب‌های جنوبی یمن نیز اختلافات فاحشی وجود دارد. عربستان به امارات اعلام داشته که برای منافع خود در یمن می‌جنگید. بعد از انهدام پهپاد آمریکایی عملا به نوعی ضربه مهلک به کشورهای عربی وارد شده به‌خصوص امارات، همچنین در میان حاکمیت امارات به شدت اختلافات فاحشی وجود دارد. همسر و فرزند امیر امارات به لندن گریخته است. لذا احتمال هیچ‌گونه درگیری نظامی وجود ندارد.
* کارشناس مسائل سیاسی