آرمان امروز- گروه جامعه: نخستين سال قرن پانزدهم هجري شمسي به ويژه نيمه دوم آن، پر از حوادث و رويدادهاي مختلفي بود که تنها يک واژه را به همراه داشت: «غم». البته اين ماهيت اخبار و رويدادهاي اجتماعي در چند دهه اخير است که در کشور ما بيشتر در بخش حوادث ناگوار خلاصه شده تا اتفاقات اميدبخش. از مرگ مهسا اميني تا پرونده همچنان باز مسموميت دختران دانش آموز و سقوط متروپل و تشکيل ابر متان برروي آرادکوه. آلودگي هوا نيز قصه پرغصه روزگار شهرنشيني است که در سال 1401، شهر 13 ميليوني تهران فقط 4 روز هواي پاک را تجربه کرده است. اما در اين گزارش نگاهي گذرا با اتفاقات، سال 1401 داريم که تنها مي توان دعا کرد که در سال جديد هيچکدام از آنها دوباره رخ ندهد و مردم ايران، سالي سراسرشاد را داشته باشند.
حواشي حضور زنان در استاديوم
عصر روز سه‌شنبه 9 فروردين، تعداد از زنان و دختران مشهدي که از سايت فدراسيون فوتبال (به طور قانوني) براي تماشاي بازي ايران و لبنان بليت خريده بودند، اجازه ورود به ورزشگاه را نيافتند. بيرون ورزشگاه «امام رضا(ع)» شد محلي براي اعتراضات زنان و تصاوير برخورد با برخي زنان با افشانه فلفل نيز به شدت در رسانه هاي ايران و خارجي خبرساز شد، تا جايي که فيفا به اين اتفاق واکنش نشان داد. در ادامه رئيس جمهور، وزير کشور را مامور بررسي اين حادثه کرد، اما به سرانجامي نرسيد و پرونده مسکوت ماند.
حمله تروريستي به 3 روحاني
يکي از رخدادهاي حوادثي سال 1401، حمله تروريستي به 3 روحاني در صحن حرم امام رضا(ع) بود. عصر 16 فروردين، سوم رمضان در صحن پيامبر اعظم حرم امام رضا(ع) فردي با چاقو به سه روحاني حمله‌ور شد. يکي از مضروبان به نام حجت‌الاسلام اصلاني در همان جا به شهادت رسيد و دو تن ديگر به شدت زخمي شدند: حجت الاسلام پاکدامن نجات يافت و حجت الاسلام دارايي هم بعد از دو روز به شهادت رسيد. بعدها مشخص شد اين سه تن از طلاب فعال جهادي بوده‌اند و ضارب آنها که با کمک مردم دستگير شد، عبداللطيف مرادي، جوان 21 ساله ازبک تبار افغانستاني با افکار تکفيري بود.
زمين‌گير شدن کوويد
امسال بعد از دوسال بالاخره ويروس کوويد در ايران تا حدودي زمين گير شد. در شرايطي که سال 1400 و 1399، سير صعودي بيماران و مرگ و مير، حسابي مردم را نگران کرده بود، با واکسيناسيون گسترده دولت سيزدهم، از اواسط ارديبهشت ماه کشور روزهاي آرامي را تجربه کرد که برخلاف گذشته با فوتي صفر يا انگشت شمار در اثر کرونا همراه بود. به اين ترتيب، کرونا که ظهور آن در ايران از اول اسفند 98 آغاز شده بود، بعد از 26 ماه به تدريج به پايان رسيد و مردم کم‌کم ماسک‌ها را کنار گذاشتند و نفسي با آرامش و بدون ترس از ويروس ريز دردسرساز تجربه کردند.
رتبه بندي پرحاشيه
شايد يکي از مهمترين رخدادهاي حوزه آموزش و پرورش در سال 1401، اجراي طرح رتبه بندي معلمان باشد. طرحي که گرچه اجرا شد اما، هنوز که هنوز است معلمان بسياري نسبت به آن اعتراض دارند. وزير آموزش و پرورش در خصوص برخي گلايه‌ها به نحوه رتبه‌بندي معلمان، اظهار کرد: «رتبه‌بندي کار بزرگ و در حجم وسيعي بود که انجام شد.» يوسف نوري در خصوص برخي گلايه‌ها به نحوه رتبه‌بندي معلمان، گفت: «به تمام اعتراض‌ها درباره رتبه‌بندي معلمان رسيدگي مي‌شود. وي با بيان اينکه معلماني که به رتبه‌هاي اخذ شده گلايه دارند حتما در سامانه my.medu.ir ثبت کنند، افزود: «معلمان مطمئن باشند که به تمام اعتراض‌ها رسيدگي مي‌شود.»
گشت ارشاد، آتش زير خاکستر
اما بي شک مهمترين رخداد اجتماعي سال 1401 را مي‌توان به وقوع ناآرامي‌هاي ناشي از مرگ مهسا اميني معرفي کرد. در شرايطي که در اين سال و پيش از 22 شهريور ماه، چندين فيلم از برخورد گشت ارشاد با مادران و دختران منتشر شد، فوت مهسا اميني، دختر سقزي 22 ساله که به همراه خانواده به تهران آمده بود، جنجال ساز شد. طبق اطلاعيه پليس، « اين دختر ناگهان دچار عارضه قلبي» و به بيمارستان کسري منتقل شد. همان زمان خبر و تصوير به کما رفتن او منتشر شد، اما مهسا اميني، 25 شهريور جان باخت. ابتدا برخي شايعات درباره ضرب و شتم اين دختر منتشر شده بود، چيزي که پليس رد کرد. صداوسيما هم دقايقي از فيلم حضور مهسا در کلاس و زماني که ناگهان روي زمين مي‌افتد، منتشر کرد. بعدا ادعا شد مهسا اميني داراي نارسايي قلبي بوده، موضوعي که از سوي خانواده رد شد. وقتي مدارکي از سوابق پزشکي او منتشر شد، وکيل او اعلام کرد مرگ او نمي‌تواند ارتباطي با عمل جراحي که 15 سال پيش انجام شده داشته باشد. پزشکي قانوني هم اعلام کرد «هيچ‌گونه آثاري از خونريزي، له‌شدگي يا پاره‌شدگي در احشاي داخلي بدن مشاهده نشده است.» افکار عمومي منتقد فعاليت گشت ارشاد، اساساً جلب يک دختر بابت حجاب را برنمي‌تافت و حالا مرگ يک دختر در اين فرايند، ناآرامي‌هايي را در کشور ايجاد کرده بود.
اين اعتراضات که تاثير شگرفي بر فضاي سياسي، فرهنگي، اجتماعي و حتي اقتصادي کشور بر جاي گذاشت مي‌توان برجسته ترين اتفاق در سالي گذشت تلقي کرد. اتفاقاتي که باعث شد تا قانون حجاب و عفاف وارد فاز جديدي شود.
سقوط متروپل
نمي توان به حوادث مهم سال 1401 اشاره کرد و صحبتي از سقوط ساختمان متروپل نکرد. فروريختن ساختمان متروپل حادثه‌اي بود که ظهر روز دوشنبه 2 خرداد 1401 در خيابان اميرکبير (اميري) واقع در مرکز آبادان رخ داد. در پي وقوع اين حادثه، بخشي از برج شماره 2 متروپل فروريخت. اين حادثه 43 فوتي و 37 نفر مصدوم داشته‌است. عمليات آواربرداري متروپل به پايان رسيده‌است. اين ساختمان بخشي از پروژه برج‌هاي دوقلوي متروپل هلدينگ عبدالباقي بودند.
اين ريزش بر اثر شکست سازه‌اي به خاطر نقض ضوابط فني و استانداردها بود. 13 نفر از مقصران اين حادثه دستگير شده‌اند. مرگ حسين عبدالباقي مالک هلدينگ عبدالباقي و مقصر اصلي ريزش در ابهام باقي مانده‌است.[ پاييز به ميانه خود نرسيده بود که واقعه تروريستي شاهچراغ پانزده هم وطن را به کام مرگ فرو برد. حمله اي که در عصر 4 آبان 1401 اتفاق افتاد و در نتيجه آن در نتيجه اين حمله 13 نفر کشته و بيش از 20 نفر زخمي شدند. قوه قضائيه ايران و سخنگوي دبيرکل سازمان ملل متحد، اين رخداد را «تروريستي» توصيف کردند.ساعتي پس از اين حمله، داعش با انتشار بيانيه‌اي مسئوليت اين حمله را پذيرفت.
پرونده همچنان باز
مسموميت زنجيره‌اي در مدارس دخترانه ايران نيز از ديگر حوادثي است که در ليست مهمترين رخدادهاي سال 1401 قرار دارد و پرونده آن همچنان باز است. حادثه اي که طي آن دانش‌آموزان تعداد زيادي از مدارس ايران به شيوه‌اي مشکوک مسموم شده‌اند. اين رخداد از 9 آذر 1401 در يک دبيرستان دخترانه در قم آغاز شد. از آن زمان، صدها دانش‌آموز در 60 مدرسه قم که عمدتا مدارس متوسطه اول و دوم دختران بوده‌اند مسموم شده‌اند. اين رخدادها منحصر به قم نبوده و دامنه آن به شهرهاي ديگري در سرتاسر ايران از جمله بروجرد، ساري، اردبيل، تهران، فرديس، خوزستان و نيشابور نيز کشيده شده‌است. اکثر اين دانش‌آموزان دختر بوده‌اند، و در موارد انگشت‌شماري مسموميت در مدارس پسرانه نيز گزارش شده‌است. درگذشت يک دختر قمي به اين حملات منتسب شده‌است. به گزارش محمدحسن آصفري، عضو کميته حقيقت‌ياب مجلس شوراي اسلامي، تا 15 اسفند بيش از پنج هزار دانش‌آموز در 25 استان و حدود 230 مدرسه درگير اين حادثه شده‌اند. پژوهش‌ها درباره نوع مسموميت بي‌نتيجه بوده‌است. کميته علمي وزارت بهداشت به‌کارگيري يک «ماده محرک تحريک‌کننده عمدتاً استنشاقي» را در اين مسموميت‌ها تأييد کرده‌است.
از سيل امامزاده داوود تا زلزله خوي
برخي حوادث طبيعي نيز در سال جاري کانون اخبار را به سوي خود جلب کردند. در همان اواسط فروردين ماه بيشتر از 14 استان کشور به مدت چند هفته درگير گردوغبار و ريزگرد‌ها شد تا کانون توجهات به سوي سدسازي‌هاي همسايگان و منشا آلودگي‌ها هوا جلب شود. در ادامه بارندگي‌هاي نابهنگام تابستاني در کشور، موجب وقوع سيل در برخي مناطق کشور و در بطن همه، امامزاده داوود شد. رخدادي که در ششم مرداد ماه که منجر به جان باختن بيش از 40 نفر از هموطنانمان شد. در حاشيه وقوع اين سيل، حضور نمايندگان مجلس و شهردار تهران در محل وقوع سيل در امام زاده داوود نيز جنجال‌هاي رسانه‌اي بزرگي را به همراه داشت. وقوع زمين‌لرزه 5.9 ريشتري در شهرستان خوي در 8 بهمن نيز ديگر رخداد خبرساز سال بود که منجر به جان باختن و خمي شدن برخي از هموطنانمان شد. وضعيت ناگوار ساکنان شهر خوي، طي چند ههفته کانون توجهات رسانه‌اي را به سوي خود جلب کرده بود. ديگر رخداد طبيعي خبرساز، بارش برف در نيمه دوم بهمن ماه بود. بارش برف سنگين در کشور، کاهش شديد دما را به همراه داشت و به تبع آن مصرف گاز در کشور نيز افزايش يافت. کمبود در تامين گاز مصرفي موجب شد که تصميماتي براي قطعي گاز در برخي شهر‌ها و ادارات کشوراتخاذ شد که همين امر نيز بسيار خبرساز شد.