گردشگری شهری بهانه‌ای برای دوستی دوباره
زهرا نژادبهرام
گردشگری در شهر فرصتی برای اتصال به گذشته و امروز است شهری که پر از خاطرات پیشین و تحولات امروز است بستری برای قرائت تاریخ شفاهی ایجا د کرده که شهروندان قادرند با خوانشی از جنس زندگی و تجربه زیسته آن را معنا کنند. با این نگرش بنا‌های موچود در شهر به همراه تعاملات روزمره و زیبایی‌های فضای سبز و معابر فرصتی برای همنشینی شهروندان با خود و شهر است این مهم در دو قالب قابل توجه است نخست انکه پیوند را گسترده‌تر می‌کند و ان دیگری بستری برای گشایش‌های اقتصادی ایجا د می‌کند. شهر‌هایی که بستر گشوده برای گردشگری دارند امروزه از نرخ رشد بیشتری در امر اقتصاد برخوردار شده و قادرند فرصت‌های شغلی متنوع و جدیدی را برای شهروندان و ساکنین فراهم کنند اما گردشگری یک رویکرد است رویکردی برای تعامل و انسان به واسطه تعامل است که امکان رشد و توسعه پیدا کرده است و جمعیت شهری اعم از ساکن و موقت در بستر این حوزه جغرافیایی در صدد تعامل هستند. وقتی به گردشگری در شهر میاندیشیم بلافاصله ابنیه تاریخی و مدرن و بوستان‌ها و بازار‌ها به ذهن نزدیک می‌شود اما مسأله گردشگری فراتر از آن‌ها است؛ گردشگری مفهومی متفاوت برای ارتباط است، ارتباطی از جنس فضا و مکان در کنار انسان! ازاین رو وقتی به گردشگری شهری می‌پردازیم اولویت اول در آن باید نحوه ایجاد شرایط مساعد برای انسان‌ها است. انسان‌ها در محیط‌هایی که کیفیت زندگی و شرایط محیطی متناسب ارتقا یافته باشد، تمایل به گردشگری دارند و ابنیه شهری فرصتی برای نزدیک شدن به آن است. لذا گردشگری شهری فرصتی برای اجتماعات بشری و ارتباط با آن است؛ از این رو شهر‌های گردش‌پذیر فرصتی برای اتصال فرهنگ‌ها و منش‌ها و... درکنار یگدیگر است در تحقیقی که در سال ۱۳۹۷ توسط تنی چند از کارشناسان صورت گرفته امده است. توریسم شهری را تركیب پیچیده‌ای از فعالیت‌های مختلف دانستند كه از به هم پیوستن در محیط قادر به جذب بازدیدكنندگان است. شناخت عناصر بنیادی توریسم، ما را در شناخت توریسم شهری كمک می‌كند. از این رو لازم است مدیریت شهری با اتکا به این عنصر پایه‌ای فضای لازم را برای جذب گردشگر شهری فراهم کند این مهم در بستر برنامه‌ریزی متناسب با رویکرد انسان محور در قالب نشاط آفرینی، اقتصاد پویا، سرزندگی و تعامل تحقق می‌پذیرد. لذا اگر بخواهیم فضا را برای گردشگری شهری را بر اساس تحقیقی که توسط برخی پژوهشگران که در سال ۹۵ منتشر شده بیان کنیم عناصری چون دسترسی، نشاط آفرینی، شکل، خوانایی، حفاظت، اسایش، باز بودن فضا، تنوع و تجانس، مرمت، معنا، سلامتی وایمنی شاخص‌های اصلی آن است. از این رو از انجا که فضا‌های گردشگری فضا‌هایی هستند که در آن‌ها مناسبات و رفتار‌های آزادانه و دلخواه افراد مانند گفتگو، قدم زدن، تجربه‌ی مشترک و هم حسی فضایی، علاوه بر ایمنی امکان بحث و مناظره و برگزاری تجمعات و سخنرانی‌ها شکل می‌گیرد که در نهایت به ایجاد همبستگی وعلایق مشترک انسانی میانجامد. در شهر‌های معاصر فضا‌های گردشگری را می‌تواند به دودسته مدرن نظیر پارک‌ها و پاساژ‌ها و... و فضا‌های سنتی نظیر بنا‌های تاریخی، بازار‌ها و امامزاده‌ها و مساجد و.... تقسیم کرد. اتصال میان این دوبخش با برنامه‌ریزی و باور‌پذیری به نقش گردشگری در حیات بخشیدن به روح شهر است و این مهم حاصل نمی‌شود مگر انکه شهر پذیرای گردشگر باشد! هنر مدیریت شهری در این است که با ظرفیت‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود بستری برای رونق گردشگری شهری برای داخل و خارج ایجاد کند. فرصت‌های بازار‌های ۲۴ ساعته، پیاده راه‌سازی مفرح و پر رونق و برنامه‌های تفریحی و سرگرمی برای همه اعضا خانواده اعم از کودک و بزرگسال همان فرصتی است که می‌تواند رونق اقتصادی را در کنار تفرج و آرامش و نشاط تولید کند. بهره گیر از فضا گام نخست برای جذب گردشگر است اما این به تنهایی کافی نیست چراکه گردشگر فضا را در کنار ایمنی، تردد اسان، گفتگوی فضا و گشوده بودن آن طلب می‌کند. در تهران فضای در یاچه خلیج فارس، تپه‌های عباس اباد از عناصر فرهنگی، گردشگری است که طی سال‌های گذشته با همت مدیریت شهری فرصت‌های نوینی را ایجاد کرده است اما برای شهری به بزرگی تهران این به تنهایی کافی نیست بلکه نیازمند بازخوانی فضا‌های موجود برای توسعه گردشگری هستیم. تهران شهری فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی است لذا قادر است هر نوع گردشگری را به سوی خود جذب کند از این رو برگزاری نشست‌های علمی، فرهنگی بین‌المللی به همراه جذابیت‌های محیطی در کنار برگزاری نمایشگاه‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی به همکاری سایر دستگاه‌ها قادر است بستر مطلوبی برای گردشگری شهری دراین شهر ایجاد کند! . در کنار همه این‌ها بخشی از گردشگری شهری متعلق به خود ساکنین است که این مهم در بستر برطرف‌سازی نیاز‌ها قابل تعمیم است ایجاد بازارچه‌های داعمی در کنار ابنییه تاریخ و مدرن و فضاسازی فارغ از زمان در کنار ابنیه مذهبی و فرهنگی به بستری برای جدب گردشگری درون شهری یعنی از میان ساکنان منجر خواهد شد که کم توجهی به آن سهم بزرگی از اقتصاد شهر را مخدوش خواهد کرد! جریان اقتصاد شهری در پیوند عمیق با جریان فرهنگی در شهر است و این مهم نیازمند نوعی همگرایی برای برطرف کردن نیاز‌های شهروندان و رونق اقتصادی در شهر خواهد بود. ازاین رو ضروری است در دو بخش اقدام جدی صورت پذیرد نخست به‌سازی و مناسب‌سازی و کیفی‌سازی معابر شهری با تأکید بر پیاده راه‌ها و بوستان‌ها و دوم برنامه‌ریزی منطبق بر همکاری با سازمان‌های مختلف برای ایجاد رویداد‌های گوناگون شهری با تکیه بر توانمندی‌های شهری! تحقق این مهم بستری فعال برای جذب سرمایه و اشتغال برای شهروندان خواهد بود و فرصتی مطلوب برای گردشگری تخصصی در شهر!.