آخرين سخنراني رئيس دولت يازدهم در مجمع عمومي سازمان ملل انجام شد
نواي اميد در نيويورك
آرمان امروز: چهارمين و آخرين سفر رئيس دولت يازدهم به نيويورك و سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل متحد، روز پنجشنبه انجام شد و رئيس‌جمهور صبح جمعه به‌وقت‌تهران، نيويورك را به مقصد پايتخت ايران ترك كرد. سخنراني 19 دقيقه‌اي حسن روحاني در چهارمين حضور او در مجمع عمومي سازمان ملل متحد، از سه سخنراني پيشين او كوتاه‌تر بود. آن‌چنان‌كه انتظار مي‌رفت، رئيس‌جمهور در آخرين سخنراني خود در مقام رئيس دولت يازدهم، به موضوعاتي نظير تروريسم و جنگ در خاورميانه، عربستان سعودي و برجام پرداخت.
15 سال بعد از 11 سپتامبر
رئيس‌جمهور در ابتداي سخنان خود با اشاره به فاجعه تروريستي 11 سپتامبر و آتش جنگ گسترده‌اي كه بعدازآن در خاورميانه برپا شد، گفت: امنيت در شرايطي به‌صورت يك مساله جهاني درآمده كه در اين سال‌ها، عمده تلاش قدرت‌هاي بزرگ جهاني، استفاده از شيوه‌هاي مختلف سركوب و مداخلات نظامي، به بهانه رفع نگراني از ناامني شهروندان‌شان بوده است. پديده تروريسم بدون مرز و خشن و افراطي را شايد بتوان نتيجه استراتژي‌هاي امنيتي قدرت‌هاي بزرگ طي 15 سال گذشته دانست. درس بزرگي كه از تحليل اين روند بايد آموخت اين است كه تامين امنيت در يك نقطه جهان به قيمت ناامن كردن نقاط ديگر، نه‌تنها ممكن نيست بلكه به ناامني بيشتر نيز دامن مي‌زند. روحاني افزود: كار بدان جا كشيد كه تروريست‌ها در سرزمين‌هاي شام، عراق و ليبي، ادعاي تشكيل حكومت كردند و اندوه‌بارتر آنكه نيات پليد خود را پشت ادبيات ديني پنهان كرده و با ترويج آموزه‌هاي افراطي و تكفيري دين رحمت و محبت را به ابزاري براي خشونت و وحشت تبديل كردند. رئيس دولت يازدهم تصريح كرد: قرني كه با ترور و خشونت در نيويورك آغاز شد نبايد با رقابت‌هاي خصمانه و آتش‌افروزي فزاينده در خاورميانه ادامه يابد.
سخني با سعودي‌ها!
رئيس‌جمهور در ادامه با اشاره به اتفاقات جاري در منطقه، گفت: واقعيت آن است كه امروز بروز خشونت در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا شتاب حيرت‌آوري به خود گرفته و اين منطقه گرفتار وحشيانه‌ترين خشونت‌ها و مخرب‌ترين سياست‌ها شده است. ميليون‌ها سوري، آواره بيابان‌ها و دريا‌ها شده و صدها هزار انسان به خاك و خون غلطيده‌اند؛ مردم عراق از هر قوم و طايفه، نگران تماميت ارضي و آينده كشور خود هستند؛ مردم بي‌دفاع يمن روزانه آماج بمباران‌هاي ويران‌گر هستند و افغانستان هنوز در پي چند دهه اشغال و جنايت، از رنج خشونت و ترور نياسوده است و فلسطينيان مظلوم هنوز دربند آپارتايد رژيم غاصب صهيونيستي هستند. روحاني با اشاره به حمايت برخي كشورها از تروريسم، به‌طور مستقيم دولت سعودي را مخاطب قرارداد و تصريح كرد: دولت عربستان سعودي اگر به تحقق چشم‌انداز تازه‌اي در توسعه خود و امنيت منطقه چشم دوخته است، بايد از ادامه سياست‌هاي تفرقه‌افكنانه، ترويج ايدئولوژي نفرت و تعرض به حقوق همسايگان بازايستد، مسئوليت خود نسبت به حيات و حرمت زائران را بپذيرد و روابط خود را بر پايه احترام متقابل و مسئوليت‌پذيري در قبال ملت‌هاي منطقه تنظيم كند.
رويكرد ايران در مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي
رئيس‌جمهور دربخش ديگري از سخنان خود، به نقش ايران در مبارزه با تروريسم اشاره كرد و گفت: رويكرد اصولي ايران، مشاركت سازنده با همسايگان براي تحقق نظم پايدار مبتني بر امنيت جمعي و حمايت از توسعه كشورهاي منطقه و ايجاد پيوندهاي متقابل اقتصادي است. ريشه‌كن كردن خشونت در منطقه، بدون مردم‌سالاري، ارتقاي حقوق شهروندي و توسعه اقتصادي ميسر نيست. روحاني افزود: ايران باهرگونه فرقه‌گرايي و دامن زدن به اختلافات مذهبي مخالف است. مسلمانان، اعم از شيعه و سني قرن‌هاست كه در كنار يكديگر، با احترام و اتحاد، برادرانه زندگي كرده و خواهند كرد. تبديل تفاوت‌هاي مذهبي به تقابل‌هاي پرتنش، از مطامع سياسي برخي كشورها سرچشمه مي‌گيرد كه مي‌كوشند باپوشش‌هاي مذهبي، قدرت‌طلبي خود را پنهان سازند. رئيس دولت تدبير و اميد تصريح كرد: ايران براي حل معضلات منطقه، حفظ تماميت ارضي كشورها، عدم‌تغيير مرزها، حق حاكميت ملت‌ها بر سرنوشت خود و عدم استفاده از زور را ضروري مي‌شمارد و بر استفاده از ظرفيت ديپلماسي براي حل تعارضات تاكيد مي‌کند.
بدعهدي آمريكا
رئيس‌جمهور همچنين به برجام نيز اشاراتي داشت و با مخاطب قرار دادن ايالات‌متحده آمريكا، از بدعهدي دولت اين كشور در حضور ملل متحد، شكايت كرد. او گفت: ايالات متحده، به‌خوبي مي‌داند كه برجام، اكنون يك سند پذيرفته‌شده چندجانبه است و اهمال نسبت به اجراي آن از سوي آمريكا، تخلفي بين‌المللي تلقي خواهد شد و اعتراض جامعه جهاني را برخواهد انگيخت. هرگونه بدعهدي در اجراي برجام، به بي‌اعتباري بيشتر ايالات‌متحده درسطح جهان مي‌انجامد. تعلل ايالات‌متحده در اجراي تعهدات قانوني‌اش در ماه‌هاي گذشته اشتباهي راهبردي است كه بايد فورا جبران شود. حسن روحاني افزود: متاسفانه اينگونه اقدامات غيرقانوني مسبوق‌به‌سابقه است و آخرين نمونه آن راي ديوان عالي آمريكا در تاييد دست‌اندازي به ميلياردها دلار اموال ملت ايران درسال‌هاي گذشته است. رئيس دولت يازدهم تصريح كرد: اين تجربه به دنيا نشان داد كه گروه‌هاي فشارصهيونيستي مي‌توانند از طريق مصوبات غيرقابل‌دفاع كنگره، حتي عالي‌ترين نهادحقوقي و قضائي آمريكا را به نقض بديهي‌ترين اصول آمره حقوق بين‌الملل عرفي و قراردادي وادارند.
8 ماه بعد از رفع تحريم‌ها
رئيس‌جمهور دربخش پاياني سخنراني خود، به مسائل داخلي كشور پرداخت و از رشد اقتصادي ايران از زمان رفع تحريم‌ها اشاره كرد. او گفت: تنها هشت‌ماه پس از رفع تحريم‌هاي ظالمانه هسته‌اي، روند بهبود شرايط اقتصادي در ايران به عنوان امن‌ترين و پربازده‌ترين مقصد سرمايه‌گذاري و مشاركت در منطقه، در بهار امسال به رشد بالاي چهاردرصد، تورم تك‌رقمي و نزديك شدن به توليد و صادرات نفتي در دوران پيش از تحريم‌ها رسيده و شاهد شكوفايي بيشتر اقتصادي، علمي و فناوري در ايران خواهيم بود. روحاني افزود: ايران جزو معدود كشورهاي نفتي است كه توانست اثر افت شديد قيمت نفت در سال 2014 بر اقتصاد كشور را كنترل كند. ما قصد داريم با انجام اصلاحات اقتصادي و رعايت انضباط پولي و مالي، با حفظ دستاورد كاهش نرخ تورم، ثبات و پيش‌بيني‌پذيري اقتصادي را افزايش داده و از اين طريق زمينه‌ساز سرمايه‌گذاري بيشتر در اقتصاد شويم. رشد اقتصادي ايران تا پايان سال 2016 به حدود پنج‌درصد خواهد رسيد و براساس همه پيش‌بيني‌هاي داخلي و بين‌المللي، ايران در سال جاري از بالاترين رشدهاي پيش‌بيني‌شده براي كشورهاي نفتي برخوردار خواهد بود. رئيس دولت تدبير و اميد، درپايان تصريح كرد: با وجود همه سختي‌ها، من عميقا بر اين باورم كه اعتدال بر افراط، صلح‌‌طلبي بر خشونت‌گرايي، دانايي بر ناداني و نهايتا عدالت بر ظلم و بيداد غلبه خواهد كرد. آنچه مهم است ايمان، اميد، تحرك و تلاش در جهت تحقق صلح و عدالت است و ترديدي نيست كه خداوند متعال، دوستداران صلح و عدالت و اعتدال را ياري خواهد كرد.
متهمان دو تابعيتي و موضع رئيس‌جمهور
اما رئيس‌جمهور بعد از سخنراني در ميان سران ملل‌متحد و در صحن مجمع عمومي، نشستي خبري نيز با خبرنگاران حاضر در نيويورك برگزار كرد و به سوالات اصحاب رسانه از نقاط مختلف جهان پاسخ داد. در اين نشست، روحاني در پاسخ به اين سوال كه آيا برخي اقدامات در ايران و دستگيري برخي افراد باهدف تضعيف شما در ايران انجام مي‌شود، گفت: در ايران هم مثل همه جوامع دمكراتيك، اختلاف‌نظر وجود دارد و دولت در كنار موافقان خود، مخالفان و منتقداني نيز دارد كه ما گلايه‌اي نسبت به اين موضوع نداريم، چراكه اين طبيعت جوامع آزاد است. رئيس‌جمهور اضافه كرد: درموضوع دستگيري افراد نيز رسيدگي به آن در قوه قضائيه روال مشخصي دارد. روحاني اظهار داشت: به عنوان رئيس‌جمهور تلاش مي‌كنم در همه ارگان چه در قوه‌قضائيه و چه در بخش‌هاي امنيتي قانون به‌ويژه قانون‌اساسي به‌خوبي اجرا شود. چراكه طبق نص قانون‌اساسي اجراي اين ميثاق، صرفا بر عهده رئيس‌جمهوري است و بنده مسئوليت دارم آن را اجرا كنم و طبق وظايف خود مسائل را دنبال كنم، اما معني اين حرف آن نيست كه بنده هر كاري كه انجام داده‌ام و هر پيگيري كه داشته‌ام، اعلام كنم و رسانه‌ها موردبحث قرار دهند. رئيس‌جمهور درپاسخ به سوال خبرنگار شبكه BBC در رابطه با رايزني نخست‌وزير انگليس با او درباره برخي زندانيان دو تابعيتي در ايران و اينكه گفته مي‌شود ايران از اين افراد به عنوان كارت برنده در برابر برخي كشورهاي غربي استفاده مي‌كند، گفت: زنداني هرگز كارت نيست و ما اميدواريم هيچ‌كس از مقررات كشورها تخلف نكرده و دستگير و زنداني نشود و اين تعبير اصلا درست نيست، چراكه عده‌اي ايراني هم امروز در زندان‌هاي آمريكا به سر مي‌برند و ما نيز مي‌توانيم چنين تعبيري را متقابلا داشته باشيم. روحاني ادامه داد: در ديدار با نخست‌وزير انگليس، راجع به اين موضوع هم در پايان گفت‌وگوها صحبت شد و خانم مي‌از من خواستند به عنوان رئيس‌جمهور تسهيلاتي براي اين زندانيان در راستاي آزادي داشته باشم كه بنده توضيح دادم موضوع دو تابعيتي در قانون جمهوري اسلامي ايران هرگز پذيرفته‌شده نيست. رئيس‌جمهور اظهارداشت: بر اساس قانون يك ايراني كه هنوز تابعيت ايراني دارد، تبعه كشور ديگر به‌حساب نمي‌آيد و طبق مقررات داخلي به عنوان يك ايراني با او رفتار خواهد شد و همه بايد به اين نكته توجه داشته باشند.
انتظار ايران از آمريكا
رئيس‌جمهور درپاسخ به سوال ديگري مبني بر اينكه ايران مشخصا از آمريكا در موضوع اجراي برجام، چه انتظاراتي دارد، تصريح كرد: گله‌اي كه ما از ايالات‌متحده در نحوه اجراي برجام داريم، اين است كه شاهد تاخير در اجراي تعهداتش و در برخي موارد اهمال و عدم شفافيت هستيم. روحاني خاطرنشان كرد: مطابق برجام بايد پس از آغاز اين سند فروش هواپيماهاي مسافربري به ايران بدون هيچ مانعي آزاد باشد و با توجه به اينكه از زمان حصول برجام تا آغاز اجراي آن فرصت كافي براي تدوين آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي اجرايي آن وجود داشت، قابل‌قبول نيست كه امروز ما شاهد تاخير در اجراي اين توافق باشيم. تاخيرها عمدتا از ناحيه آمريكاست و بقيه كشورها براي اجراي برجام تلاش كردند و اين آمريكايي‌ها هستند كه با صراحت و شفافيت به بانك‌هاي بزرگ نمي‌گويند كه موضع‌شان در قبال همكاري اين بانك‌ها با ايران چيست.
خبرنگاري پرسيد: شما در سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل خواستار جبران رفتار گذشته عربستان و آمريكا شديد. چه وجوه مشتركي بين اين دو كشور مي‌بينيد؟ رئيس‌جمهور با تاكيد بر اينكه وجه مشترك، تخلف از قوانين، مقررات و تعهدات بين‌المللي و همچنين اصول اخلاقي است، گفت: آنچه از آمريكايي‌ها درخواست كرديم اين بود كه به تعهدات بين‌المللي خود عمل كنند و موضوع برجام يك موضوع دوجانبه نبوده، بلكه چندجانبه است كه در شوراي‌امنيت به تصويب رسيده و جزئي از تعهدات بين‌المللي است و آمريكا بايد به تعهدات خود در برجام پايبند باشد. روحاني اظهارداشت: تصرف اموال بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران به بهانه‌هاي واهي كاري بسيارخطرناك است و مساله عجيبي در حقوق آمريكا اتفاق افتاد كه كنگره در يك مورد دادگاهي ورود و قانونگذاري كرد. رئيس‌جمهور ادامه داد: در كمتر كشوري سراغ داريم كه تفكيك قوا پذيرفته‌شده باشد، اما قوه مقننه در كار دادگاه مداخله كند و ما اين دست‌اندازي به اموال ايران را به عنوان يك دزدي بين‌المللي محكوم كرده و به دادگاه لاهه شكايت برديم و قطعا ضمن محكوميت آمريكا پول كشورمان را با سود برمي‌گردانيم. روحاني همچنين درباره دخالت‌هاي عربستان در امور داخلي كشورها، بمباران، جنايت عليه يمن و همچنين حمايت از تروريست‌ها در منطقه، گفت: مشكل عمده ما با عربستان مسائل منطقه‌اي است و در مباحث دوجانبه مشكل خاصي با اين كشور نداريم. نقص قوانين و مقررات و جنايات بين‌المللي و همچنين نحوه رفتار با زائران خانه خدا ازجمله مواردي است كه دو كشور ايران و عربستان با يكديگر دارند.
پروازممنوع در سوريه
رئيس‌جمهور درپاسخ به سوالي درباره ايجاد منطقه پروازممنوع براي دوره‌اي موقت در سوريه به‌منظور كمك‌رساني به مردم اين كشور و همچنين حمايت از بشاراسد اظهار داشت: موضوع سوريه، موضوع رئيس‌جمهور اين كشور نيست؛ بلكه ما با مسائل بسيارمهمي در اين كشور مواجه هستيم. روحاني افزود: در سوريه ميليون‌ها نفر آواره بوده و براي ماه‌ها و حتي سال‌ها مواد غذايي لازم را دريافت نكرده‌اند و همچنين شاهد فجايع انساني هستيم؛ درعين حال بيشتر خاك اين كشور در اختيار تروريست‌هايي همچون داعش و جبهه النصره بوده كه درحال ارتكاب جنايات بزرگ و بي‌سابقه در تاريخ هستند. رئيس‌جمهور گفت: پرواز ممنوع يعني كمك كردن به تروريست‌ها! چراكه تروريست‌ها به‌جز هواپيما همه‌چيز دارند و ايجاد منطقه پروازممنوع نادرست و بي‌اساس است.
تنش در خليج‌فارس
رئيس‌جمهور درباره برخورد بين ايران و آمريكا در خليج‌فارس گفت: در خليج‌فارس پيش از جنگ ايران و عراق و تاكنون مواردي با آمريكا وجود داشته است و همه ما بايد تلاش نماييم كه به اينگونه مشكلات دامن زده نشود، البته هر كشوري فضاي اختصاصي دارد كه در آن فضا هر هواپيمايي حتي غيرنظامي نياز به مجوز عبور دارد. روحاني گفت: بي‌ترديد وظيفه نيروهاي مسلح جمهوري‌اسلامي ايران ماجراجويي نبوده، بلكه دفاع از سرزمين، آب و همچنين منافع ايران در آب‌هاي آزاد است. رئيس‌جمهور با طرح اين پرسش كه اين‌همه تجمع نيروهاي آمريكايي در خليج‌فارس به چه علت است كه درنهايت نيز تزاحم به وجود آيد، ادامه داد: امروز در خليج‌فارس جنگي وجود ندارد و اگر هم جنگي باشد، حملات عربستان به مردم مظلوم يمن است كه متاسفانه آمريكايي‌ها به آنها كمك مي‌نمايند.
انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا
رئيس‌جمهور درپاسخ به سوال خبرنگار شبكه خبري CNN مبني بر اينكه انتخاب چه كسي در انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا مي‌تواند روابط ايران و آمريكا را تحت‌تاثير قرار دهد، خاطرنشان كرد: هركسي در اين انتخابات پيروز شود و اراده او احترام به حقوق و منافع ملت‌ها ازجمله ملت ايران باشد و در راستاي كاهش تنش‌ها و خصومت‌ها نسبت به جمهوري‌اسلامي ايران عمل كند، مطمئنا از طرف ايران پاسخ مناسبي دريافت خواهد كرد. روحاني تاكيد كرد: اما اگر كسي به دنبال اين باشد كه مشكلات را در روابط ايجاد و تنش‌ها و خصومت‌ها را افزايش داده و به منافع ملي ايران احترام نگذارد، آن‌گاه شرايط جديدي پيش روي ما خواهد بود. روحاني اظهارداشت: ما در طول ٣٨ سال گذشته روساي‌جمهور مختلفي را از احزاب گوناگون در آمريكا شاهد بوده‌ايم و در برخي شرايط شاهد رفتار و مواضع بهتر و در بعضي موارد شاهد رفتار بدي از سوي آمريكا بوده‌ايم، اما درمجموع ملت ايران از رفتار دولت‌هاي آمريكا راضي نيست و براي بي‌اعتمادي خود هم دلايل روشن و واضحي را دارد. رئيس‌جمهور درپايان تصريح كرد: اميدوارم دولت آينده آمريكا در چارچوب احترام متقابل و منافع ملي دو كشور، مصالح را مدنظر قراردهد تا بتوانيم اين توافق خوبي كه در برجام به دست آمده را به‌خوبي حراست و حفاظت كرده و آن را ادامه دهيم و شاهد كاهش تنش و خصومت ميان دو كشور باشيم.
بازگشت به تهران
هواپیمای حامل رئیس‌جمهور، ظهر جمعه در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست و مورد استقبال اسحاق جهانگیری، معاون‌اول قرارگرفت. رئیس‌جمهور درجمع خبرنگاران در فرودگاه مهرآباد، به سخنرانی خود اشاره کرد و گفت: در سخنرانی‌ام در مجمع عمومی سازمان‌ملل، آمریکا از یک سو به خاطر اهمال‌هایی که در موضوع تعهداتش در قبال برجام داشته و از سوی دیگر درخصوص برداشت غیرقانونی دومیلیارد دلار از دارایی‌های ایران، مورد نکوهش قرارگرفت. رئیس شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: ما اجازه نخواهیم داد که دولت آمریکا این پول مردم ایران را ببلعد و ما این موضوع را در دادگاه بین‌المللی پیگیری می‌کنیم و با ایستادگی خود، پول مردم را پس می‌گیریم. روحانی افزود: درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل 14 ملاقات با سران کشورها داشتیم. در این دیدارها از ما می‌خواستند راجع به مسائل منطقه از جمله عراق، یمن و لیبی راه حل ارائه کنیم و اذعان داشتند که جمهوری‌اسلامی ایران نقش بسیار تاثیرگذار و بی‌بدیل در حل‌وفصل مسائل منطقه دارد. رئیس‌جمهور گفت: همچنین در این دیدارها سران کشورها از اینکه تحریم‌های ظالمانه علیه ایران اسلامی لغو شده و آنها می‌توانند با ایران روابط برقرار کنند خرسند بودند و در همین ارتباط رئیس‌جمهور فرانسه مطرح می‌کرد که نمی‌شود یک کشور درمسائل بانکی، اخلال کند.