«آرمان امروز» گزارش می‌دهد:
موج مهاجرت به مدارس رسید
کاهش متقاضیان دانشگاه‌ها و خلوت شدن مدارس‌ها نشان از افزایش مهاجرت دانش‌آموزان دار
آرمان امروز- سیاوش پورعلی: مهاجرت شهروندان ایرانی هر روز وارد فاز جدیدی می‌شود و ابعاد گسترده‌تری را در بر می‌گیرد. حالا باید بگوییم که این آسیب اجتماعی که مختص به اقشار فرهنگی، اقتصادی، متخصص و ... جامعه بود در سال‌های آینده ایران را با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهد کرد. پیش‌تر اعلام شده بود که ظرف یک‌سال گذشته ۱۶۰ متخصص قلب وطن را ترک کرده‌اند و همینطور در چهار سال گذشته ۱۶ هزار پزشک عمومی مهاجرت کرده‌اند. اما مهاجرت متخصصان تنها مربوط به پزشکان نیست. روز گذشته رئیس سازمان نظام پرستاری کشور اعلام کرد که ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرستار از کشور خارج می‌شوند. به این آمارها باید به آنچه فرار مغزها نامیده می‌شود هم اضافه کنیم. تعداد دانشجوهایی که به صورت رسمی به سازمان امور دانشجویان یا به سفارتخانه‌های ایران به قصد مهاجرت مراجعه کردند به بیش از ۹۵ هزار نفر رسیده است. علاوه بر مواردی که اشاره شد، باید «اشتیاق خانواده‌ها برای مهاجرت فرزندان دانش‌آموزشان» را هم اضافه کرد که تاکنون نسبت به آن بی‌توجهی شده است.
آخرین آمار «موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم» حکایت از اشتیاق پایین برای ورود به دانشگاه دارد. جمعیت دانشجویی تازه وارد در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ در حدود چهار میلیون و ۷۳ هزار و ۸۲۷ نفر بود و حالا طبق آمار این موسسه تعداد دانشجویان تازه وارد در سال تحصیلی ۹۹-۱۴۰۰ در دانشگاه‌های کشور به سه میلیون و ۱۷۳ هزار و ۷۷۹ دانشجو رسیده است. در این سیر نزولی در کمتر از 5 سال تحصیلی شاهد کاهش بیش از یک میلیون نفری دانشجویان هستیم.
پیش از هرچیز باید بگوییم که اصلی‌ترین دلیلی که باعث این کاهش جمعیتی شده است مشکلات اقتصادی است. باتوجه به اینکه تحصیل در ایران دیگر «رایگان» محسوب نمی‌شود و خانواده‌ها برای حضور دانش‌آموزان در مدارس باید میلیون‌ها تومان هزینه کنند ولی در ادامه با فارغ‌التحصیلان بیکار روبه‌رو خواهند شد. برخی از کارشناسان آموزشی متعقدند که در کنار مشکلات اقتصادی که مانعی برای ورود دانش‌آموزشان به دانشگاه‌ها محسوب می‌شود، اشتیاق خانواده‌ها به مهاجرت فرزندانشان در نوجوانی، آسیب دیگری است که باعث خلوت‌تر شدن مدارس شده است. در ادامه گفت‌وگویی با یک کارشناس آموزشی انجام دادهایم که او معتقد است سیل مهاجرت از ایران به مقصد کشورهای غربی حالا به مدارس ایران رسیده است.
خلوتی کلاس‌های درس افزایش داشته است
«محمدرضا نیک‌نژاد»، فعال صنفی و کارشناس حوزه آموزشی با اشاره به علت مهاجرت دانش‌آموزان و کاهش تعداد دانشجویان در سال‌های اخیر به خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «روند کاهشی دانشجویان در سال‌های اخیر را باید با مشکلات و چالش‌های اقتصادی در ارتباط بدانیم. در دهه‌های گذشته بسیاری از خانواده‌ها بر ادامه تحصیل فرزندانشان در دانشگاه‌ها تاکید داشتند ولی هرچه به جلو آمدند متوجه شدند که تحصیلات دانشگاهی نه‌تنها کمکی برای بهبود وضعیت آنها نمی‌کند بلکه باعث عقب‌ماندگی فرد از زندگی خواهد شد. آن هم تنها به این دلیل که بازار کاری وجود ندارد و بعد از هزینه‌های زیاد، حتی یک ریال هم نمی‌توانند از رشته‌ای در آن درس خوانده‌اند کسب کنند و ناچارند که به کسب و کار دیگری مشغول شوند.»
او با اشاره به دلیل تاسیس دانشگاه در ایران اضافه می‌کند: «در ابتدای روی کار آمدن «رضاخان» تصمیم گرفتند برای اینکه در آینده به کشور توسعه یافته تبدیل شویم با تمرکز بر صنعتی شدن ایران دانشگاه‌ها را تاسیس کنند ولی در هر صورت هنوز هم به این هدف نرسیده‌ایم و دانشگاه‌ها نتوانستند وظیفه خود را به درستی انجام دهند. این موضوع نشان می‌دهد دانشگاه‌ها در ایران کارایی خودشان را از دست داده‌اند. قرار بود تحصیل در ایران رایگان باشد ولی می‌بینیم که هزینه‌های یک دانش‌آموز در مقاطع متوسطه اول و دوم با کشورهای پیشرفته برابری می‌کند. به همین دلیل در مدارس شاهد کاهش تعداد دانش‌آموزان هستیم و این روند همینطور با تاکید بر مهاجرت تحصیلی ادامه دارد. باتوجه به اینکه هنوز آماری از کاهش چشمگیر دانش‌آموزان ارائه نداده‌اند ولی این موضوع برای معلمان و کادر آموزشی کاملا مشهود است. همواره از مهاجرت دانشجویان و پزشکان و ... صحبت می‌شود ولی باید بگوییم که حالا سیل مهاجرت به مدارس رسیده است. این آسیب خاموشی است که هنوز مسئولان کشور به درک درستی در این مورد نرسیده‌اند و این غفلت در سال‌های آینده بحران‌های زیادی را برای جامعه به وجود خواهد آورد.»
نیک‌نژاد در همین مورد ادامه می‌دهد: «وقتی خانواده‌ها که خودشان از دانشجویان سابق محسوب می‌شوند از تحصیل در دانشگاه‌های ایران ناامید شده‌اند سعی می‌کنند تجربیات خود را در اختیار فرزندانشان بگذارند. با حساب سرانگشتی هم می‌توانیم به این نتیجه برسیم که اگر فرزند یا فرزندان یک خانواده متوسط روبه بالا (از نظر اقتصادی) در سنین پایین به کالج‌ها و مدارس خصوصی خارج از کشور مهاجرت کنند می‌توانند آینده شغلی بهتری داشته باشند. این افراد بعد از رسیدن به سن قانونی دیگر مشکلی برای زندگی در کشور مقصد نخواهند داشت و با الگو براداری از فرهنگ آن کشور به شهروند آنجا تبدیل می‌شوند. آنها در مقایسه با فردی که بعد از گذراندن دوران کارشناسی قصد مهاجرت دارد روند با کیفیت‌تری را در پیش خواهند داشت. البته به این موضوع هم باید اشاره کنیم که کشورهای مهاجرپذیر اشتیاق بیشتری برای جذب دانش‌آموزان و افراد کم سن و سال دارند که این موضوع به مهاجرت دانش‌آموزان دامن خواهد زد.»
این کارشناس حوزه آموزشی در مورد روند نگران کننده مهاجرت دانش‌آموزان و دانشجویان اضافه می‌کند: «هرچه سطح امیدواری جامعه باتوجه به وضعیت اقتصادی کاهش پیدا می‌کند ما شاهد افزایش مهاجرت دانش‌آموزان و دانشجویان از ایران خواهیم بود. اگر موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، آماری در مورد ریزش دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا را منتشر می‌کرد می‌توانستم بدانیم فاجعه تحصیلی چه عمقی دارد. متاسفانه حاکمیت به این موضوع کاملا بی‌توجه است. در برخی مواقع می‌بینیم که مسئولان برای مهاجرت به خارج از کشور بهانه می‌آورند. اگر بخواهیم همینطور به چنین موضوعاتی بی‌توجه باشیم در آینده با جامعه‌ای روبه‌رو خواهیم بود که 2 راه پیش روی خود می‌بینند، یا باید در ایران بمانند و تحصیلات تکمیلی را رها کنند و یا برای ادامه تحصیل راه مهاجرت را انتخاب کنند.»