پوتین مرد تنهای روسیه
علی اصغر زرگر در گفت و گو با «آرمان امروز»
آرمان امروز|کيارش رويان: بر خلاف انتظارات و طبق برخي نظرسنجي ها، محبوبيت پوتين افزايش يافته است اتفاقي مشابه آنچه پس از پيوست کريمه در سال 2014 رخ داد. با اين حال اين واقعيت است که درگيري به جاي همبستگي جامعه روسيه، اختلافات موجود را در زمينه موضوعات مختلف، از جمله حمايت از پوتين، تشديد کرده است. همه اينها به افزايش درگيري در جامعه روسيه اشاره دارد. در ژوئن 2022 حدود 47 درصد از روس ها بي چون و چرا از اقدامات ارتش روسيه حمايت کردند، در حالي که 28 درصد ديگر گفتند که تا حد زيادي از اين اقدامات پشتيباني مي کنند. دسته اول بالاترين سطح حمايت از پوتين و احساس غرور را نسبت به آنچه در اوکراين اتفاق مي افتد، ابراز مي کنند. پشتيباني دسته دوم تا حدودي کمتر است. شکل گسترده ديگري از حمايت از سوي افرادي بود که عمدتاً نسبت به وضعيت موجود بي تفاوت هستند اما از اقدامات دولت حمايت مي کنند زيرا معتقدند دولت بهتر مي داند. من ترجيح ميدهم بيطرف بمانم، زيرا من يک سياستمدار يا يک سرباز نيستم و نميدانم واقعاً چه اتفاقي ميافتد. من يک مستمري بگير هستم. چنين پاسخ دهندگاني آماده اند باور کنند که پوتين واقعاً هيچ گزينه ديگري جز راه اندازي يک عمليات ويژه براي جلوگيري از حمله به خود روسيه ندارد. دو باور کليدي پاسخ دهندگان را متقاعد مي کند که رهبري و ارتش روسيه اقدامات درستي انجام مي دهند. اول اينکه جمعيت روسي زبان در اوکراين فراروي تهديد بودند و دوم اينکه مسئوليت آنچه در حال رخ دادن است کاملاً بر عهده دشمنان روسيه است. در همين ميان نيز مخالفان در روزهاي اخير در روسيه وارد ميدان شدند که در چنين فضايي مشخصا دولت روسيه مي تواند به آساني 1200 نفر از آن ها را بازداشت کند. اتفاقي که يک جنبه ديگر ان خروج جوانان از روسيه پس از فراخوان براي حضور در جنگ اوکراين بود. اتفاقاتي که نشان مي دهد هرچند پوتين در عرصه نظرسنجي ها هنوز محبوب است اما از گذشته تنهاتر شده است. در راستاي بررسي اين مساله آرمان امروز گفت و گويي با علي اصغر زرگر، تحليلگر ارشد مسائل بين الملل داشته است که در ادامه مي خوانيد.
پوتين از بسيج نيروها براي مقابله با نيروهاي اوکرايني چه اهدافي را دنبال مي کند؟
از حدود يک سال پيش شاهد بوديم که پوتين اقدام به بسيج نيروها پيرامون مرزهاي اوکراين کرد به اين معني که ان ها چندين ماه قبل از شروع جنگ، در عرصه ميداني بودند و همين امر سبب شد تا ارتش روسيه در عرصه ميداني اوکراين انرژي خود را از دست دادند. همين امر سبب شد تا روسيه نتواند پيش روي زيادي در اوکراين داشته باشد. بر همين اساس ادعاي اروپايي ها در خصوص اين که روسيه قصد دارد به اروپا حمله کند، خيلي نمي تواند به واقعيت نزديک باشد. پوتين چند هدف را از حمله به اوکراين دنبال مي کرد. آن ها مي خواستند مانع پيش روي ناتو شوند و به شکلي مي خواستند مخالفان خود در کيف را سرنگون کنند. روسيه مي خواتس به شکلي اوکراين را به عقب براند و تاسيسات اساسي اين کشور را از بين ببرد. پوتين به اين هدف رسيد و توانست اين هراس را نيز ايجاد کند که ناتو بيش از اندازه به سمت شرق نيايد.
اعتراضات داخلي در روسيه چه تاثيري بر سياست هاي پوتين در روزهاي آتي خواهد گذاشت؟
غرب توانست روسيه را زمين گير کند. اين امر زماني رخ داد که حجم عظيمي از تسليحات به سمت اوکراين گسيل شد و عملا تجهيزات مدرن تري در اختيار ارتش اوکراين قرار گرفت و سبب شد تا آن ها ديگر با دستان خالي در مقابل روسيه نباشند. همين امر سبب شده تا روسيه و پوتين به فکر برگزاري رفراندوم در دونباس بيفتد تا به شکل به قسمتي از خواسته هاي خود برسد. اين امر در حالي رخ مي دهد که گويا شرق و غرب به شکلي تمايل دارند هر چه زودتر اين مساله را خاتمه دهند. روسيه نيز آماده پايان دادن به جنگ است و بي ميل نيست که پس از برگزاري رفراندوم در شرق اوکراين، همه چيز را پايان دهد. آمريکا قصد طولاني کردن اين بحران را دارد و براي اوکراين کمک هاي نظامي ارسال مي کند تا اين کشور بتواند در مقابل روسيه مقاومت کند. اگر زماني روسيه بتواند بر اوکراين مسلط شود به نظر مي رسد جنگ هاي چريکي و مقاومت دربرابر روس ها در برخي شهرهاي اوکراين ادامه خواهد داشت. در مجموع سياست غرب درگير کردن روسيه است تا همانطور که در افغانستان اين کشور را زمينگير کرده بودند در اوکراين نير با تحميل هزينه هاي فراوان به روسيه نيروهاي نظامي اين کشور را تضعيف کنند و اجازه ندهند که روسيه به عنوان ابرقدرتي ديگر سر در بياورد و جلوي پيشرفت اقتصادي روسيه را بگيرند. بخش هايي از اروپا از جمله آلمان و چکسلواکي وابسته به انرژي روسيه هستند. اين بحران درسي براي اروپايي ها شد تا بتوانند منابع انرژي خود را گسترش دهند. زماني سويسي ها به ايران پيشنهاد کردند که با بيست ميليارد دلار سرمايه گذاري لوله گازي از ايران به اروپا کشيده شود. ايران دومين دارنده منابع گازي دنيا است يا امارات يا قطر از طريق مسير ايران و عراق گاز به اروپا صادر کنند. امروز همه چيز به سياست و برنامه پوتين و مشاورينش بستگي دارد و اينکه تصميم بعدي آنها چه خواهد بود. غرب ميخواهد روسيه را به انزوا بکشاند و هدف آنها بستگي به اين دارد که روسيه گام بعديش چه باشد. جهان پس از بحران اوکراين به سمتي خواهد رفت که کاملا چند قطبي خواهد بود و ديگر به صورت تک قطبي اداره نميشود. در اين عصر کشورهايي همچون برزيل و هندوستان نيز تبديل به ابرقدرتهايي ميشوند که از وضعيت موجود جهان سهم خواهي خواهند کرد و حتي شايد خواهان حق وتو در شوراي امنيت سازمان ملل شوند. اين جهان چند قطبي اتفاقي است که خواه يا ناخواه بزودي شکل ميگيرد و مشخصا هند و برزيل و چين در آن نقشآفريني ويژهاي خواهند داشت. روسيه مشخصا قدرت نظامي بالايي دارد و اگر بتواند در حوزه ديپلماسي نيز قدرت خود را ارتقا دهد شايد بتواند اندکي از فشار غرب را کم کند.