آرمان امروز- حميد رضا خالدي: در شرايطي که سرعت پايين اينترنت و شدت فيلترينگ مردم را حسابي کلافه کرده، تصميم دولت براي قطعي اينترنت در جهت مقابله با تقلب کنکور باعث بروز اختلال در کسب و کارهاي و زندگي روزمره بسياري از شهروندان شد، به‌نحوي که ميليون‌ها نفر در روز پنجشنبه سردرگم شدند. اقدامي که مسلما کمترين هزينه آن خسارت هزاران ميليارد توماني به اقتصاد کشور در يک روز بود. هنوز چند روز از سخنان رئيس سازمان سنجش در رابطه قطعي نقطع به نقطه اينترنت در محل‌هاي برگزاري کنکور نگذشته بود، که ظاهرا اينترنت بيشتر مناطق کشور بدون پيامک به ساکنان آنها قطع شد. در اين شرايط پيامکي هم براي گروه زيادي از مردم ارسال شد که در آن بابت قطع اينترنت عذرخواهي شده بود و نشان مي داد، قطع اينترنت جدي است. در متن اين پيام آمده بود: «به اطلاع مي‌رساند به منظور جلوگيري از سوء‌استفاده و تقلب برخي افراد سودجو و فرصت‌طلب و با ابلاغ شوراي امنيت کشور، اينترنت حوزه برگزاري آزمون سراسري منطقه سکونت شما در صبح روز پنجشنبه و جمعه اين هفته قطع خواهد شد…» اما جالب اينجاست که پيامک ارسال شده از سوي سازمان سنجش، در بسياري از موارد براي خطوط تلفن برخي از اعضاي يک خانواده يا يک سازمان و نهاد و شرکت ارسال شده بود ولي براي گروهي ديگر از اعضاي همان خانواده يا شرکت، چنين پيامکي ارسال نشده بود. پيامکي که حتي باعث شد تا واکنش هاي زيادي را در رسانه ها و فضاي مجازي و حتي صدا و سيما به همراه داشته باشد. در همين زمينه مجري شبکه دو به مسئولان وزارت ارتباطات در مورد قطعي اينترنت در روزهاي کنکور و در جمله اي کلايه آميز مي‌گويند: «اگه امروز پيامک نمي‌دادند فکر مي‌کرديم امروز هم اينترنت مثل هميشه قطع است!»
قطع اينترنت و هرج مرج شهري
اما شايد عيان‌ترين بخش اين ماجرا، هرج و مرجي بود که در اين دو روز (مخصوصا در روز پنج شنبه) در زندگي مردم به‌وجود آمد. داريوش، به‌عنوان يکي از کسانيکه به قول خودش قطعي اينترنت به‌شدت زندگي‌اش را در اين دو روز مختل کرده است به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «هر کجا که مي‌رفتيم به مشکل بر مي‌خورديم. عمليات‌هاي بانکي با اختلال مواجه بود. حتي نمي‌توانستيد اسنپ و تپسي بگيريم يا در برخي از نانوانايي‌ها کارت‌خوان‌هايشان قطع بود و پخت نمي‌کردند.
شيدا نيز که همراه دختر کوچکش در صف نانوايي ايستاده است در همين زمينه گفت: از ساعت 11:20 در صف ايستاده‌ايم. اما مي‌گويند چون اينترنت‌ها قطع است دستگاه‌هاي کارت‌خوان کار نمي‌کند و بايد منتظر باشيم. ولي هنوز کارت خوان ها قطع است و فقط کسانيکه پول نقد داشته باشند، مي‌توانند نان بگيرند. وي درحالي‌که کارت بانکي‌اش را داخل کيفش مي‌گذارد، مي‌گويد: «الان هم وضعيت به گونه‌اي شده که همه وابسته به کارت‌هاي بانکي‌شان هستند و کسي پول نقد همراهش نيست. براي همين قطع اينرتنت و دستگاه هاي کارت خوان باعث شده تا همه براي خريد از مغازه ها دچار مشکل شوند.»
سازمان هاي ميوه و تره بار از ديگر مراکز خدمات رساني بودند که طي دو روز گذشته و همزمان با قطع اينترنت مردم را سرگردان کرده بودند. سردرگمي که بالاخره مسئولان اين سازمان را نيز وادار به واکنش کرد. مصطفي پورنصيري، مدير روابط عمومي سازمان ميادين ميوه و تره بار تهران در اين زمينه مي‌گويد: «در پي برگزاري آزمون کنکور، اينترنت در برخي از ميادين ميوه و تره بار تهران با اختلال مواجه شد. احتمال قطعي اينترنت قبلا به اطلاع عموم رسيده بود و از مردم صبر و شکيبايي لازم را تا برقراري مجدد اينترنت خواستاريم.
اما شايد بيشترين قشري که با قطع اينترنت کسب و کار و زندگي‌شان مختل شده بود راننده‌هاي تاکسي‌هاي اينتنرتي بودند و مردمي که در انتظار يک تاکسي، ساعت طول کشيد. در بين تاکسي‌هاي شهري فقط دربست سوار مي‌کردند و صف بي آرتي و مترو، شلوغ بود. قشري که قطعي اينترنت در دو نيمه روز پنجشنبه تا عملا يا درخيابان ها سرگردان باشند و يا ترجيح دهند در منازل خود بمانند و عطاي درآمد را به لقاي آن ببخشند.
يکي از همين راننده ها در گفت و گو با «آرمان امروز» گفت: «روز پنجشنبه اول صبح براي کار زدم بيرون. اما ديدم اينترنت قطع است و عملا نمي توانم کار کنم. اين بود که برگشتم خانه. اين دو نصفه روز باعث شد تا 700-800 هزارتومان خسارت ببنيم. اين براي مني که روز مزد هستم و روزي ام از طريق همين درآمدهاي ساعتي به دست مي آيد واقعا زياد است.»
در حقيقت قطعي اينترنت باعث شد تا اقتصاد کشور در همين دو نيمه روز بيشتر از هر زمان ديگري آسيب ببيند. اين در حالي است که پيش از اين دولت و وزير اقتصاد وعده داده بودند تا خسارت کسب و کارها از اين محل را جبران کنند. با اين حال هنوز هيچ خبري از برنامه دولت براي اجرايي شدن اين تصميم منتشر نشده است. بابک عابدين، نايب رئيس کميسيون فناوري اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگاني با تاييد اين موضوع گفت: «روشن نيست که دولت مطابق با کدام سازوکار مي‌خواهد خسارت‌هاي وارده به کسب‌وکارها را جبران کنند درحالي‌که با کسري بودجه درگير بوده و اين پرسشي است که نمي‌توانم جواب روشني به آن بدهم؛ همچنين دولت پيشنهاد حساب شده‌اي براي جبران خسارت‌ها نداده و بايد منتظر ماند و ديد که دولت چه فرمولي براي جبران اين خسارت‌ها در نظر گرفته است؟»
ساده‌ترين گزينه را نديده‌اند!
سهيل تقوي، تحليل‌گر فضاي مجازي در گفت و گو با خبرنگار«آرمان امروز» دليل بروز نابساماني هاي اينچنيني ناشي از اختلال‌هاي اينترنتي را در شيوه تصميم گيري‌هاي حاکميت و دولت دانسته و مي‌گويد: «اين چالشي است که ريشه در سياست گذاري و شيوه اجرايي کشور دارد. يعني متاسفانه سياست گذاراني که در مورد مباحث امنيتي فضاي مجازي و اينترنت تصميم گيرنده هستند، ساده ترين راه را براي حل يک معظل انتخاب و کمتر به عواقب آن توجه مي کنند.»
وي با ذکر مثالي در اين زمينه گفت: «وقتي که کلاهبرداري و سرقت هاي بانکي از طريق تراکنش هاي بانکي و کارت‌ها افزايش پيدا کرد، بانک مرکزي براي تامين امنيت نقل و انتقال‌هاي بين بانکي از طريق کارت ها و درگاه‌هاي مجازي بانکي، رويه‌اي را در پيش گرفت مبني بر اينکه کاربري که مي‌خواهد عمليات بانکي انجام مي‌دهد، بايد يکي دو تا پيامک بدهد تا رمز و ... دريافت کند و بتواند نقل و انتقالاتي ايمن را انجام دهد. در واقع در کشور ما سازمان هاي مختلف به جاي آن‌که تلاش کنند تا حفره‌هاي امنيتي خود را پرکنند و ببندند، مي‌خواهند روي کاربر فشار بياورند. اين در حالي است که مثلا در مورد همين عمليات بانکي در برخي از کشورها، کارت هايشان حتي همين رمز اول را ندارد چه رسد به رمز دوم...!
اين تحليل گر فضاي مجاز ي با ذکر اينکه در مورد قطع اينتنرت به بهانه کاهش احتمال تقلب در کنکور متوليان امر مي توانستند از روش هاي جايگزين بهتري استفاده کنند، مي‌افزايد: «به‌عنوان مثال گويا در تهران 25 مرکز برگزاري امتحانات کنکور وجود داشته است. مي‌شد براي اين مراکز 25 دستگاه مدرن و به‌روز کشف تقلب را خريداري کرد نه اينکه به دنبال ساده‌ترين راهکار يعني قطع اينرتنت باشيم. در حقيقت اين وظيفه متوليان امر است که با شيوه هاي مختلف جلوي تقلب در کنکور را بگيرند نه اينکه به جاي انجام وظيفه خود، ساده ترين راه يعني قطع اينترنت را انتخاب کنند و هزاران ميليارد تومان به مردم و کشور ضرر و خسارت وارد کنند!»
وعده تکراری جبران خسارت!
نابسامانی های ناشی از قطعی اینترنت به حدی بود که واکنش های زیادی را از سوی کارشناسان و حتی چهره های رسانه ای و سیاسی به همراه داشت.. عباس عبدی به عنوان یکی از این چهره ها در توئیتی در این زمینه نوشت: نحوه عمل در قطع اینترنت برای جلوگیری از تقلب در کنکور رفتاری شبیه منع دسترسی به چاقو برای جلوگیری از قتل است. تصور کنیم که بخواهند برای جلوگیری از وقوع هر جرمی، داشتن ابزار آن را ممنوع یا نابود کنند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟