آرمان- با توجه به فسادهای اخلاقی و اقتصادی که اخیرا در برخی شوراهای شهر رخ داده، این مساله مطرح میشود که چه نهادی بر عملکرد شوراها نظارت دارد؟ مشکلی که در ایران داریم این است که وقتی مشکلی به وجود می‌آید به جای حل مساله، صورت مساله را پاک می‌کنیم. اعضای شوراهای شهر انسان هستند. ما انسانها معصوم نیستیم و کمتر کسی نسبت به پول و شهرت بی‌تفاوت است. بنابراین به طور طبیعی اگر در جایی سودی باشد ممکن است به راحتی از آن نگذریم. چیزی که میتواند تا حدودی انسانها را مهار کند، اخلاق است و جامعه ما نیز از لحاظ اخلاقی نه بسیار متعالی است نه جامعه‌ای دچار انحطاط به شمار می‌آید، بلکه جامعه‌ای معمولی است. برخی فکر می‌کنند که جامعه ما پاک و منزه است، در مقابل نیز برخی فکر می‌کنند که همه فاسد و مجرم‌اند در صورتی که این چنین نیست. بنابراین نباید به صورت صفر و صد به همه انسانها و قضایا نگاه کرد. بسیاری از کارشناسان اجتماعی معتقدند که جامعه ما در بسیاری از شاخصها مانند سایر جوامع است. مساله اصلی قانون است. در کشور ما قانون تا اندازهای سست عمل می‌کند. این واقعیتی است که کشور ما را نسبت به برخی کشورها متمایز می‌کند. یعنی احترام به قانون، ترس از قانون و خشوع در برابر آن در کشور ما ضعیف و تثبیت نشده است. بنابراین تا اندازهای با میانگین جهانی فاصله داریم. نمونه این مساله، عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، فرارهای مالیاتی و پارتیبازیهاست. اگر یک مساله نیز روال قانونی داشته باشد، در مواردی افراد، دنبال دور زدن قانون از طریق افراد بانفوذ هستند. متاسفانه این اقدامات رایج است. بنابراین دورزدن قانون و در جهت غیرقانونی حرکت کردن از جمله این اقدامات رایج است. اغلب درخواستهایی که از سوی مردم به نمایندگان داده میشود به نوعی نقض قانون را از نماینده میخواهند. بنابراین متاسفانه نقض قانون در کشور ما رایج است. در مورد مساله شوراها باید گفت که حدود 1600 تا 1700 شهر داریم که این شهرها شورای شهر دارند از شهرهای بزرگ گرفته تا شهرهای کوچک، همه شورای شهر دارند. هیچ دستگاه و فیلتری که بتواند انسانهای پاک و منزهی را پیدا کند که بر مبنای تقوا و اخلاق از سوءاستفاده از بیت‌المال خودداری کنند، چنین امکانی وجود ندارد. تجربه چند دهه گزینشها در این حوزه نشان میدهد که اینها علاه بر اینکه خود گزینشکنندهها مشکل آفرین هستند و اسباب نفوذ سیاسی را برای جناحها فراهم می‌کنند. اصولا راههای نفوذ زیادی وجود دارد و افراد فرصت طلب نیز میدانند چگونه از این راهها عبور کنند. ناظر انتخابات بر شوراها، مجلس شورای اسلامی است که هیات نظارتی در استانها تشکیل میدهد. نمیتوان در مورد تمام اعضای شورای شهر تقواسنجی کرد. طبیعتا چنین امکانی وجود ندارد. به نظر بنده آنچه که میتواند از آغشتگی افراد به فساد جلوگیری کند، احترام به قانون و قانونگرایی است که باید رایج شود. مورد دوم نیز مساله شفافیت و نگرانی از رسوایی در افکار عمومی است. این مسائل در کشور ما باید جدیتر گرفته شود. به نظر بنده در خصوص شوراهای شهر، نقش رسانههای محلی بسیار حائز اهمیت است البته این رسانهها نیز نباید اهل سوءاستفاده باشند. مواردی داریم که خود رسانه به جای اینکه ضد سوءاستفاده و عامل افشاگر نقض قانون باشد، ابزاری برای باجگیری و تبلیغات جناحهای مختلف بوده است. اگر رسانهها مورد اعتماد مردم باشند دست به افشاگری میزنند. بنابراین این مساله مهم است که فضای باز رسانهای وجود داشته باشد و افراد به راحتی بتوانند امتیاز رسانه بگیرند تا خود رسانهها نیز انحصاری نشوند. در حال حاضر امکان قانونی انحلال شوراها وجود دارد و وزارت کشور نیز میتواند این اقدام را انجام دهد. البته طبیعی است که ابتدا باید به شکایتها رسیدگی شود. در عین اینکه شوراهای شهر، نهادهای بسیار مهمی هستند و در بدو دموکراسی در ایران نقش داشتند ولی در عین حال نباید اینگونه باشد که مورد نقد و انتقاد قرار نگیرند. طبیعی است که وزارت کشور اقتدار کاملی بر شوراهای شهر دارد. نقش شورای شهر و وجود آن بسیار حائز اهمیت است، به ویژه نقش آن در انتخاب شهردار مهم است. اگر بخواهیم نقش شورای شهر را نفی کنیم آن زمان از سوی قانون هیاتی از افراد غیر متخصص و نهادهای غیرمرتبط به انتخاب شهردار اقدام می‌کنند. در حال حاضر نیز از این شبه شوراها در نهادهای تصمیمگیری داریم. متاسفانه در کشور ما اینگونه است که در انتخاب افراد به صورت جناحی عمل میشود و این مساله به هیچ وجه مورد تایید نیست.