بررسی آمارجدید تجارت ایران
- شناسه خبر: 23453
- تاریخ و زمان ارسال: 4 آذر 1402 ساعت 23:57
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
آیا تراز تجاری کشور مثبت است؟
آرمان امروز_گروه اقتصادی: آمار جدید وزیر اقتصاد، موجی از حیرت را در میان آگاهان به اعداد و ارقام اقتصاد رقم زد. سید احسان خاندوزی در تازهترین اظهارنظر خبر داد: تراز تجاری کشور بیش از ۱۰ میلیارد دلار مثبت است. او در جمع فعالان اقتصاد تبریز اعلام کرد: در این ۸ ماه مجموعا ۲۴.۷ میلیون تن واردات به ارزش ۴۲.۱ میلیارد دلار داشتهایم؛ به لحاظ وزنی واردات ما حدود ۴ درصد افزایش و به لحاظ ارزشی حدود ۱۲ درصد افزایش داشته است.
خاندوزی در عین حال آماری از صادرات غیرنفتی اعلام کرد. به گفته او، در ۸ ماهه امسال به لحاظ صادرات غیرنفتی ۹۰ میلیون تن به ارزش بیش از ۳۲ میلیارد دلار به لحاظ ارزشی داشتهایم که در مقایسه با سال گذشته ۲۷ درصد افزایش وزنی و ۱.۶ درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است.
وی با اشاره به اینکه تراز تجاری کشور در ۸ ماهه اول امسال بیش از ۱۰ میلیارد دلار مثبت بوده است، تاکید کرد: اگر نفت را فاکتور بگیریم، بخش مهمی از کسریهای تراز تجاری غیرنفتی ما ناشی از اتفاقاتی است که در حوزه قیمتی در اقتصاد بینالملل رخ داده؛ نه در داخل کشور، برای مثال محصولات پتروشیمی که بخش عمدهای از صادرات غیر نفتی ما هستند حدود ۴۰ درصد کاهش قیمت جهانی داشتند.
وزیر اقتصاد گفت: به لحاظ وزنی ۲۷ درصد بیش از سال گذشته صادرات غیرنفتی داشتهایم، اما کاهش قیمتهای جهانی موجب شده که به لحاظ ارزشی افزایش چندانی نداشت باشیم.
تراز مثبت یا آمارسازی؟
اما نکتهای که در میان آمارهای اعلامی از سوی وزیر اقتصاد وجود دارد، تلاش برای آمارسازی و دستاوردسازی است؛ اینکه کسری تراز تجاری حدود ۸ میلیارد دلاری با اضافه کردن نفت، تراز تجاری مثبت ۱۰ میلیارد دلار اعلام شده است.
این در شرایطی است که پیش از این گمرک ایران در گزارشی، از منفی بودن تراز تجاری خبر داده بود. آمارهای گمرک در هفت ماهه امسال نشان میدهد در این مدت ۱۰۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۶۴ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار صادر و وارد کشور شده است. بنا به این گزارش، صادرات غیرنفتی کشور به استثنای نفتخام، نفتکوره، نفت سفید و تجارت چمدانی به ۷۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است. همچنین در این بازه زمانی ۲۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۳۶ میلیارد دلار وارد کشور شده است. براساس آمار گمرک، تراز تجاری کشور هفت میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار منفی و به نفع واردات بوده است.
این آمار وزیر اقتصاد از تراز تجاری مثبت کشور، موجی از سوال را در میان آگاهان به اعداد و ارقام اقتصاد رقم زد. آن هم در شرایطی که در همه این سالها تلاش دولتها، فاصله گرفتن از خامفروشی نفت بوده است. در عین حال، یکی از تاکیدات رهبری همواره عبور از اقتصاد نفتی با جلوگیری از خامفروشی بوده است.
اما به نظر میرسد دولت سیزدهم برخلاف وعدهها که عبور از خامفروشی در صنعت نفت و گاز یکی از مهمترین آنها بوده است، حداقل در آمارها و به صورتی عجیب برای آمارسازی، نفت را به احتساب میآورد؛ موضوعی که از نگاه اقتصادیون، حتی دستاوردی منفی برای دولت خواهد داشت.
در همین خصوص، عبدالناصر همتی، رییسکل اسبق بانک مرکزی در واکنشی تند به گزارش وزیر اقتصاد، در فضای مجازی نوشت: کسری تجاری ۸ میلیارد دلاری را با اضافه کردن نفت، تراز تجاری مثبتِ ۱۰ میلیارد اعلام کردند. همتی تاکید کرد: جهت اطلاع، تراز تجاری مثتب با صادرات نفت، دستاورد جدیدی نیست؛ مهم این است که تراز غیرتجاری مثبت باشد.
سنگینترین کسری تجاری ایران در سال گذشته
آمار مثبت تراز تجاری ایران در حالی از سوی وزیر اقتصاد و دارایی منتشر می شود که ارزیابی عملکرد تجاری ایران در سال ۱۴۰۱ از ثبت سنگین ترین کسری تجاری در پنج سال اخیر حکایت دارد. این بررسی نشان میدهد که با وجود افت ۱۰ درصدی وزن واردات، تراز تجاری به منفی ۶.۵ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱ رسیده است.
جزییات آمار تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۱ منتشر شد. دادههای آماری نشان میدهد در سال ۱۴۰۱ کل تجارت کالاهای غیرنفتی ارزشی معادل ۱۱۲ میلیارد دلار داشته که نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد ۱۱ درصدی را ثبت کرده است. طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ ، از حیث ارزش، بالاترین رقم صادرات و واردات متعلق به سال ۱۴۰۱ بوده است. جزئیات داده های منتشر شده حاکی از این است که در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۱، صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید، همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، بالغ بر ۱۲۲میلیون و ۶۰ هزار تن و به ارزش ۵۳ میلیارد و ۱۷۰ میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰، کاهش ناچیزی در وزن و افزایش ۱۰ درصدی در ارزش دلاری داشته است. واردات در سالگذشته نیز با رشد ارزشی ۱۳ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰همراه بوده واز ۵۳ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ به رقم به ۵۹ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱ رسیده است. اما وزن کالاهای وارداتی نیز کاهشی چشمگیر پیدا کرده است. وزن کالاهای وارداتی در سال ۱۴۰۰، معادل ۴۱ میلیون تن بوده که در سال ۱۴۰۱ به ۳۷ میلیون تن کاهش یافته است. یعنی ۱۰ درصد
کاهش.
بر این اساس، حجم تجارت خارجی ایران در سال گذشته به رقم ۱۱۲ میلیارد رسیده و تراز تجاری کشور منفی ۶ میلیارد و ۴۹۰ میلیون دلار بوده است. بررسی داده های منتشر شده از سوی گمرک از سال ۱۳۹۱ نشان می دهد که تجارت خارجی ایران به لحاظ ارزشی در سال ۱۴۰۱ به بالاترین سطح در ۱۱ سال اخیر رسیده است. اما از نظر وزنی نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است. بر اساس این آمار، بیشترین تجارت خارجی ایران از نظر وزنی در سال ۱۳۹۶ رقم خورده که در این میان حجم تجارت کالاهای غیرنفتی ۱۷۱ میلیون تن بوده
است.
برآوردها نشان میدهد که در سال ۱۴۰۱ نه تنها تراز تجاری ایران برای چهارمین سال متوالی منفی مانده، بلکه سنگین ترین تراز منفی را در این بازه زمانی به خود اختصاص داده است. تراز تجاری در سال۱۴۰۰ منفی ۴ میلیارد دلار برآورد شده بود که نه تنها از این میزان در سال بعد کم نشد بلکه با افزایشی محسوس در سال ۱۴۰۱ به منفی ۶.۵ میلیارد دلار رسید. ثبت رکورد سنگین ترین تراز منفی در پنج سال اخیر در حالی رقم می خورد که حجم واردات از لحاظ وزنی ۱۰ درصد نسبت سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است.