پناهجویان ایرانی بیشتر از کشورهای جنگزده
- شناسه خبر: 4602
- تاریخ و زمان ارسال: 3 تیر 1402 ساعت 23:56
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
«آرمان امروز» از آمار مهم رصدخانه مهاجرت ایران در سال ۱۴۰۱ گزارش میدهد
آرمان امروز – گروه جامعه: شاید تا چند سال پیش موضوع مهاجرت و پناهندگی در ایران، یک امر لوکس و مختص قشر نخبه جامعه بهحساب میآمد، اما این روزها خیلیها در فکر رفتن و مهاجرت از کشور هستند. آنهایی که نخبهاند با دعوتنامه و آنهایی که به مشاغل معمولی و امیدی برای آینده روشن ندارند، از راههای خطرناک، جانشان را در کف دست میگیرند و سرنوشت خود و خانوادهشان را به قاچاقچیان انسان، کانال مرگآور مانش، راههای پرو پیچ و خم و خطرناک مرز ایران و ترکیه و بسیاری از بلایا میسپارند. گزارش رصدخانه مهاجرت ایران در سال ۱۴۰۱، این موضوع را تا حد زیادی تایید میکند و نشان میدهد که درخواست پناهندگی ایرانیان بیشتر از کشورهای جنگزده نظیر لبنان و یمن است. طبق گزارش این رصدخانه و براساس آمارهای کمیساریا در سال ۲۰۲۱ میلادی: «چهار میلیون و ۶۲۳ هزار و ۲۵۳ نفر در وضعیت پناهجویی در جهان به سر میبرند که در انتظار دریافت پاسخ درخواست پناهندگی خود از سوی کشور میزبان هستند. اتباع کشورهای ونزوئلا، افغانستان و عراق بالاترین سهم را در این میان به خود اختصاص دادهاند. در سال ۲۰۲۱ ایران با ۶۸ هزار پناهجو در جهان و با دارا بودن سهم ۱.۴۹ درصدی از کل پناهجویان در جهان، در رتبه بیستم قرار دارد. مهاجران پناهجویی ایرانی اغلب مهاجران اقتصادی هستند که با امید کسب درآمد بیشتر و داشتن زندگی بهتر در آینده راهی کشورهای دیگر میشوند. مهاجرتهای پناهجویی اتباع ایرانی در جهان، بیشتر با هدف اقتصادی صورت میگیرد تا اهداف سیاسی- امنیتی؛ به عبارت دیگر مهاجران پناهجویی ایرانی اغلب مهاجران اقتصادی هستند که با امید کسب درآمد بیشتر و داشتن زندگی بهتر در آینده راهی کشورهای دیگر میشوند.» از این روی در سال ۲۰۲۱، چیزی حدود ۶۸ هزار پناهجوی ایرانی در انتظار پاسخ پناهندگی خود بودند، بنابراین براساس آخرین گزارش این موسسه ایران از این نظر بیستمین کشور جهان است. همچنین کشورهای ایالات متحده آمریکا، پرو، ترکیه، آلمان و برزیل، ۵ کشور اول جهان برای مقصد پناهجوها هستند و ایرانیها برای کشورهای ترکیه، آلمان، بریتانیا، عراق و ایالات متحده بیشترین درخواست پناهجویی را دارند. آخرین گزارش مرکز رصدخانه مهاجرت ایران نشان میدهد: «بر اساس آمار کمیساریای ملل متحد در امور پناهندگان، تعداد افراد در وضعیت پناهندگی در جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۲۱ میلیون و ۳۲۶ هزار و ۹۰۹ نفر است. حدود ۶۵ درصد از افراد در وضعیت پناهندگی در جهان را مردان و حدود ۳۵ درصد را زنان تشکیل میدهند. جمعیت پناهندگان سوری، همچنان بزرگترین جمعیت پناهنده در جهان است که ۶.۸ میلیون پناهنده این کشور توسط ۱۲۹ کشور میزبانی میشوند» براساس این گزارش ایران با حدود ۱۴۳هزار پناهنده در رتبه بیستم وضعیت پناهندگی جهان ایستاده است و به ترتیب کشورهای آلمان، بریتانیا، استرالیا، سوئد و اتریش بیشترین پناهنده ایرانی را در خود جای دادهاند. در سالهای اخیر خاورمیانه همواره کانون جنگ و تحریم بوده است، همین مسئله سبب شده این منطقه تبدیل به اصلیترین منطقه پناهجوفرست شود. به گزارش مرکز رصدخانه مهاجرت ایران «کشورهایی همچون سوریه، افغانستان و عراق به عنوان یکی از کانونهای اصلی پناهجوفرستی در جهان بودهاند. همچنین اتباع کشورهای ترکیه، ایران، پاکستان نیز در سالهای گذشته به عنوان کشورهای پناهجوفرست این منطقه مطرح شدهاند.»
ایرانیها رکورددار کانال مانش
خطر مرگ همواره در مسیر پناهجویی وجود دارد، گذر از مسیرهای سخت سبب میشود تعداد زیادی از مهاجران جهان قبل از رسیدن به رویای زندگی جان خود را از دست بدهند، آنطورکه رصدخانه مهاجرت ایران گزارش داده «از سال ۲۰۱۴ تا ژوئن ۲۰۲۲ میلادی، ۴۹ هزار و ۱۸۵ مهاجر در فرآیند مهاجرت جان خود را از دست داده یا مفقود شدهاند که بقایای ۱۹ هزار و ۹۳۱ مهاجر تاکنون پیدا نشده است، بیشترین تلفات مهاجران مربوط به غرق شدن در دریا است که طبق برآورد سازمان بینالمللی مهاجرت، از سال ۲۰۱۴ تاکنون، ۲۷ هزار و ۹۳۵ مهاجر به علت غرق شدن در دریاها جان خود را از دست دادهاند.» یکی از مسیرهای پر تردد برای عبور غیرقانونی مهاجران کانال مانش در شمال فرانسه و جنوب انگلیس است، در آخرین گزارش رصدخانه مهاجرت آمده که در سالهای اخیر (۲۰۱۸ – ۲۰۲۳) ایران با ۱۸ هزارو ۳۱۸ مهاجر غیرقانونی اولین کشور در عبور غیرقانونی با قایق در کانال مانش است.
تاثیر منفی را بعدها خواهیم دید
هشدار نسبت به نبود نیروی کار تا پنجسال آینده، موضوعی است که یک جامعه شناس نسبت به آن هشدار میدهد. امیر محمود حریرچی در ادامه گفتههایش به «آرمان امروز»میگوید: معمولا در یک بازه زمانی ۹ماه تا یکسال، شاهد تاثیر این اتفاقات بر مهاجرت خواهیم بود. ما نتیجه حوادث سال ۸۸ را در سال ۸۹ با پدیده فرارمغزها مشاهده کردیم. افراد ممکن است میل به مهاجرت داشته باشند، اما وقوع یکسری از اتفاقات، اقدام برای مهاجرتشان را سرعت میبخشد و میل را تبدیل به اقدام میکند. بههرحال آزادسازی مدرک، یادگیری زبان و انجام فرآیند پذیرشتحصیلی یا مهاجرتی در یککشور، بین شش تا ۹ماه زمان میبرد.» وی در رابطه با وضعیت نامطلوب این شرایط بر کشور میافزاید: «بههرحال ازنظر قانونی، در فرآیند پناهجویی، فرد سلب تابعیت میکند و باید ثابت کند در کشور مبدأ، امنیت جانیاش تامین نشده است. بههرحال زمانیکه مهاجرت تحصیلی یا کاری باشد، فرد رفتوآمدهای داوطلبانه به کشورش دارد اما در پناهجویی وضعیت اینطور نیست. پناهجویی ممکن است هزینههای بیشتری برای افراد داشته باشد، حتی در روند آن جانافراد بهخطر بیفتد و افراد گرفتار باندهای قاچاقانسان شوند. همه اینها نتیجه نبود مدیریت واقعبینانه مهاجرت است. ما شاهد هستیم که افراد بههرقیمتی و بههرشکلی، مهاجرت میکنند. باید تلاش کنیم افراد از مسیرهای درستی مهاجرت کنند، افراد بهدلایل موجه و غیرموجهی تصمیم به مهاجرت گرفتهاند و از این راه بهسمت مقاصد یا همان کشورهای نامطلوب میروند. مسئله اما اینجاست که وزارت امورخارجه باید از مهاجرانایرانی حمایت کند، درحالیکه میبینیم، کاملا بیتوجه هستند. اقدام فعالانه این است که باید از ایرانیان حمایت دقیقتری شود و اطلاعات درستی به آنها داده شود. باید از آنها حمایت کنسولی صورت گیرد و بهشکل واقعبینانهتری به آنها اطلاعات داد. اگر افراد سرمایهشان را به کشور دیگری میبرند، باید از سرمایهشان حمایت شود. متاسفانه انگاره ذهنی اشتباهی درباره مهاجرت وجود دارد و الگویذهنی مدیران نسبت به مهاجرت تغییر کند.
ما میبینیم که روند ثبت ویزای تحصیلی و کاری، دوبرابر شده و این سیگنالها نشان میدهد، ما افراد را رها کردهایم. سازمانملی مهاجرت باید مسائل مربوط به مهاجرت را ساماندهی کند. ما نیاز داریم که افراد از مسیرهای قانونی اقدام به مهاجرت کنند. اما سازمانملی مهاجرت به این سمت نرفته است. ما درباره مدیریت هوشمند مهاجرت، کار جدی نکردهایم.»