ازدواج و طلاقهای تاریخی
- شناسه خبر: 19806
- تاریخ و زمان ارسال: 9 آبان 1402 ساعت 23:52
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
…که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها!
آرمان امروز – مهرداد موسوی خوانساری : کتاب قطور تاریخ ایران پر از مراسم ازدواج مردان و زنان نامدار است. ازدواج هایی که گاهی ره به افسانه ها می کشد و گاهی در کلبه ای محقر شکل می گیرد. اما از آنجا که هر وصالی گاهی به جدایی می کشد، قصه پُر غصه جدایی چهره های مشهور تاریخ بعضی مواقع از ازدواج آن ها شهرت بیشتری می یابد. با اینکه مهریه های شاهانه برای مردم عادی معنایی نداشته اما گاهی مهریه ناقابلی به مبلغ صد دینار می توانسته سلطان بی قید و شرط عرصه سخن، شیخ مصلح الدین سعدی را در دیار غربت اسیر زنی بدخو(از دید سعدی) کند. ظاهراً داستان از این قرار بوده که سعدی در میان سفرهای دور و درازش در سرزمین شام و حلب اسیر فرنگی ها(رومی ها) می شود ولی از آنجا که اقبال بلندی داشته دوستی او را در دیار غربت می بیند و ادامه ماجرا از زبان خودش در گلستان سعدی:«بر من رحمت آورد و به ده دینار از قید فرنگم خلاص کرد و با خود به حَلَب برد. دختری داشت به نکاح من در آورد به کابین صد دینار. چون مدتی برآمد دختر بدخوی بود…باری زبان به تعنّت دراز کرده همی گفت: تو آن نیستی که پدرم از قید فرنگ به ده دینار باز خرید؟» جواب سعدی، گرفتاری او را با مهریه صد دیناری نشان می دهد:«…گفتی بلی به ده دینار باز خرید و به صد دینار به دست تو گرفتار کرد».
دعوای پدرزن، طلاق دختر
بعضی از طلاق ها هم به دلیل مشکلات داماد با خانواده همسرش رخ می داده. مثلاً ابن بطوطه، جهانگرد مشهور مراکشی که نیمی از جهان شناخته شده قرن هشتم هجری را با امکانات محدود آن دوران زیرپا گذاشته است در عرصه زندگی مشترک ظاهراً چندان موفق نبوده. زیرا آنطور که خودش می گوید:«در صفاقس دختر یکی از امنای تونس را عقد کرده بودم…اواخر محرم سال ۷۲۶ه.ق با زن خود و جماعتی… طرابلس را ترک کردیم. من علم برافراشته پیشاپیش همه راه می رفتم… از جنگلی عبور کرده به قصر بر صیصای عابد رسیدیم…. در اینجا بین من و پدرزنم مشاجره ای اتفاق افتاد و کار به جایی کشید که دختر او را طلاق گفتم…» البته اینطور که پیداست ابن بطوطه اصلاً از آن دسته مردانی نبوده که پس از طلاق دچار افسردگی و شکست عشقی بشود زیرا که باز به گفته خودش بلافاصله:«…زنی دیگر گرفتم که دختر یکی از طلاب فاس بود. در قصر زعافیه عروسی کردم و ولیمه دادم و قافله را برای این کار یک روز متوقف ساختم و همه را اطعام کردم». پای گذاشتن در سفری دور و دراز به دور دنیا به تنهایی ثروت هنگفتی نیاز داشته چه رسد به اینکه درطول سفر ازدواج و طلاق هم پیش بیاید. و البته این اولین و آخرین ازدواج ابن بطوطه در طول این سفر هم نیست و پس از این آنطور که در سفرنامه اش آمده تجربه های دیگری نیز داشته است.
گرفتاری های عشق پیرانه سر
زندگی مشترک هنرمندان نیز برای خود داستانی دارد. کمال الملک نقاش مشهور آنطور که از گفته محمدعلی فروغی برمی آید هنگامی که برای ارتقای هنر خود راهی اروپا شده بود با اینکه قبلاً ازدواج کرده بود در شهر وین عاشق دختر نریمان خان کاردار ایران در این شهر شد:«کمال الملک و آن دختر طالب یکدیگر شدند و ماجرای عشق بلند شد. گویا نریمان خان راضی به ازدواج آن ها نبود چون کمال الملک زن و فرزند داشت…(اما) عشق بچربید بر فنون فضائل… بهرحال چند گاه پس از آنکه کمال الملک از فرنگ برگشت آن زن هم آمد و کمال الملک چون در خانه مسکونی با زن و فرزندان نمی توانست با او به سر بَرَد و بهار و تابستان در پیش بود باغی در شمیران کرایه کرد و آنجا به آن منزل گرفت ولی …» افتاد مشکل ها! عشقی که در ابتدا آسان به نظر می رسد کم کم به مشکل می خورد:«تابستان هنوز به سر نرسیده ناسازگاری شروع شد… نوبت ملالت رسید و روزگار تلخ شد» تا آنجا که زن با خوردن سمّ دست به خودکشی می زند و کمال الملک دچار مخمصه عجیبی می شود. هنگامی که مشکلات رو به فزونی می گذارد کمال الملک تصمیم به هجرت می گیرد و سر به صحرا می گذارد و راهی بغداد می شود. در میان راه حلقه ازدواج را برای زن پس می فرستد و همسر فرنگی دوباره راهی فرنگ می شود. هرچند این تلاطم عشق و عاشقی برای هنرمند ما سخت گران آمده اما حاصل آن شاهکارهای نقاشی نظیر رمّال یهودی و میدان شهر کربلا است که در عراق خلق شده است.