ترمیم روابط با عربستان سعودی و چالشهای تغییر اقلیم
- شناسه خبر: 1208
- تاریخ و زمان ارسال: 27 اردیبهشت 1402 ساعت 23:58
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
مهدی زارع
آرمان امروز : از اسفند ماه ۱۴۰۱ که برقراری مجدد روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی اعلام شد، امید فراوانی به توسعه همکاریهای دوکشور به ویژه در زمینه چالشهای بحران اقلیمی در منطقه ایجاد شده است. پیامدهای تغییرات اقلیمی و چالشهای محیط زیستی خطرات زیادی برای ایران و عربستان سعودی به همراه دارد. در حالی که دو کشور تفاوتهایی از نظر جغرافیا و اقلیم دارند، اما چالشهای محیط زیستی مشترک زیادی نیز دارند. مشکلاتی مانند طوفانهای شن و گرد و غبار یا کاهش منابع آب، پدیدههای مرزی هستند که هیچ کشوری نمیتواند به تنهایی با آنها مقابله کند. بنابراین، برقراری همکاری کلیدی است. با این حال، در این برهه از زمان، تمایل به همکاری در منطقهای که با رقابتهای ژئواستراتژیک بین عربستان سعودی باید تقویت شود. چالشهای محیط زیستی برای دستیابی به درک بهتر از فرصتها و محدودیتهای همکاری ایران و عربستان در زمینه سیاست محیط زیستی به نحوی اساسی است. آسیبپذیری در برابر مخاطرات ناشی از اثرات مرتبط با اقلیم بر اساس تعامل مخاطرات مرتبط با اقلیم (شامل رویدادها و روندهای خطرناک) با آسیبپذیری جوامع ( آسیبپذیری و عدم توانایی سازگاری) و قرار گرفتن در معرض سامانههای انسانی و طبیعی ارزیابی میشوند. تغییرات در سامانه اقلیمی و فرآیندهای اجتماعی-اقتصادی – از جمله اقدامات سازگاری و کاهش گازهای گلخانهای- محرک خطرات، قرار گرفتن در معرض خطر و آسیبپذیری هستند. عربستان سعودی در معرض چندین خطر طبیعی از جمله سیل، طوفان شن و گرد و غبار و خشکسالی قرار دارد. خاورمیانه یکی از مناطقی است که بیشتر در معرض تغییرات اقلیمی و بیابان زایی است. چالشهای فوری که با آن مواجه است عبارتند از بحران آب، آلودگی هوا و طوفانهای گرد و خاک، شن، و افزایش دما در برخی مناطق که از آستانه سازگاری انسان فراتر میرود و رویدادهای شدید اقلیمی، مانند سیلابهای سراسری فروردین ۲۰۱۹ در ایران و ژوئیه ۲۰۲۲ در ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس، طوفان شاهین در اکتبر ۲۰۲۱، کمبود آب، که مدت هاست یک نگرانی جدی بود، در حال بدتر شدن است. با این حال، کشورهای خاورمیانه برای مقابله با این تهدیدات مشترک برای امنیت محیطی و اقلیمی خود بسیار کند حرکت میکنند – و به ندرت با یکدیگر در این زمینهها همکاری کردهاند. از آنجایی که این نگرانیها به تدریج برای سیاستگذاران خاورمیانه مرتبطتر میشوند، میتواند روند کاهش تنش بین کشورهای عرب خلیج فارس و ایران را تقویت کند. تهاجم همه جانبه روسیه به اوکراین باعث شد تا اروپاییها به دنبال تأمینکنندگان گاز (۴۰% از مصرفشان از روسیه تأمین میشد) به صورت جایگزین از جمله کشورهای شورای همکاری خلیج فارس باشند. فوریت این وضعیت اروپاییها را بر آن داشت تا دوباره بر روی هیدروکربنها تمرکز کنند. در حالی که آنها همچنین ابتکارات انرژی تجدیدپذیر داخلی خود را تسریع کردهاند. امارات و کویت هر دو سفیران خود را در آگوست ۲۰۲۲ به ایران بازگرداندند و عربستان سعودی و ایران در حال حاضر در حال نسب سفرای خود هستند. تلاشهای مشترک برای مقابله با ناامنی محیط زیستی از نظر سیاسی و فنی منطقی است. تمایل برای روابط نزدیکتر درون منطقهای مبتنی بر همکاری و گفت و گوی سازنده است. ترویج تنش زدایی بین ایران و همسایگان عرب آن به نفع همه است. این میتواند موقعیت این کشورها را در یک منطقه چند قطبی فزاینده تقویت کند و به آن کمک کند تا به تعهدات خود در قبال اقلیم و امنیت محیطی عمل کنند. همکاری در مورد مسائل اقلیمی برای ترویج گفتوگو درباره همکاریهای سیاسی و فنی در امنیت محیطی بین ایران، عربستان، عراق و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بسیار مفید خواهد بود.