مقاومت اقتصاد ایران
- شناسه خبر: 44166
- تاریخ و زمان ارسال: 16 اردیبهشت 1403 ساعت 23:50
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
جواد صالحی / اقتصاددان
آرمان امروز : پس از شش سال «فشار حداکثری» ایالات متحده، اقتصاد ایران همچنان از پیشبینیهای وحشتناک فروپاشی اقتصادی که انگیزه خروج عجولانه ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای ایران (همچنین به عنوان برجام) بود، سرپیچی میکند. ادامه همان سیاست دولت بایدن از سال ۲۰۲۱ به همین ترتیب مبتنی بر این منطق است که هرچه اقتصاد ایران ضعیفتر باشد، تهران بیشتر به خواست واشنگتن خم خواهد شد.
تاب آوری اقتصاد را این واقعیت نشان می دهد که در ۹ ماهه اول سال مالی ایران تولید ناخالص داخلی با نرخ سالانه ۶.۷ درصد رشد داشته است و به احتمال بسیار زیاد سال در دو ماه دیگر به پایان می رسد. با نرخ رشد بیش از پیشبینیهای بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول در حدود ۴ درصد.
اما، پس از بیش از یک دهه کاهش سطح زندگی آنها، تاب آوری چیزی نیست که مردم عادی ایرانی به دنبال آن هستند. این رشد اندک کمک چندانی به کاهش نارضایتی مردم عادی ایران از اقتصاد نکرده است. استانداردهای زندگی هنوز به سطح قبل از ترامپ بازنگشته است و تورم همچنان بسیار بالاست. در سال ۲۰۲۲، مخارج واقعی خانوارها ۷.۷ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۷ بود، که بسیار کمتر از رقمی بود که ایرانی ها پیش از تشدید تحریم ها در سال ۲۰۱۱ بر اساس دو دهه افزایش مصرف واقعی مصرف کنند.
علاوه بر این واقعیت که اقتصادها در زمان بهبودی سریعتر رشد می کنند، رشد باید در سال ۲۰۲۴ کاهش یابد. علاوه بر این، افزایش تنش ها در منطقه چشم انداز رشد را بدتر می کند. ایران ممکن است قصد داشته باشد درگیر نشود، اما حفاظت از بازیابی شکننده خود از یک درگیری منطقهای در حال گسترش ممکن است به طور فزایندهای دشوار باشد. اجرای سهلگیرانهتر تحریمهای نفتی از زمان انتخاب بایدن، با هدف جلوگیری از افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده ایران و آزادی گروگانهای آمریکایی، به تهران اجازه داد تا نفت بیشتری بفروشد. درآمدهای نفتی بیشتر بزرگترین عامل در بهبود اقتصاد ایران بوده است.
در نهایت، در بلندمدت، مولفه های مالی تحریم های ایالات متحده مانع از آن می شود که ایران از کاهش ارزش عمیق خود با افزایش صادرات غیرنفتی خود بهره ببرد. کاهش ارزش ها هزینه نیروی کار غیر ماهر ایرانی را در بازارهای صادراتی به حدود ۱۰ دلار در روز کاهش داده است، یعنی نصف متوسط دستمزد غیر ماهر در چین. کاهش ارزش ها به ایران کمک کرد تا محصولات خود را جایگزین واردات کند، اما این جایگزینی محدودیت هایی دارد، به ویژه با کاهش تقاضای داخلی برای مبارزه با تورم. بهبود اقتصادی کاملتر از از دست دادن صادرات نفت مستلزم صادرات بیشتر کارخانهها و خدمات است که تحریمهای مالی آن را پرهزینه و دشوار میکند.