کارخانه ریسباف اصفهان؛ چشم انتظار احیا و مرمت
- شناسه خبر: 44210
- تاریخ و زمان ارسال: 16 اردیبهشت 1403 ساعت 23:50
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
آرمان امروز : «ریسباف» به عنوان تنها کارخانه باقیمانده از صنعت ریسندگی پشم در اصفهان، طی ۲۰ سال گذشته چشم انتظار مرمت بوده است.
کارخانه ریسباف، نامی آشنا در صنعت نساجی اصفهان است، شاید این کارخانه را بتوان تنها بازمانده ۹ کارخانه بنام ریسندگی در اصفهان نامید.
«بافناز» مدتهاست که برای همیشه از صفحه میراث صنعتی استان پاک شده است، از «صنایع پشم» که رو به روی کارخانه ریسباف قرار دادشت تنها یک سردر و کوشک میانی باقی مانده است، «نختاب» حفظ اما تغییر کاربری یافت و در این میان، حفظ ریسباف به دلیل باقی ماندن تمام قسمتهایش و اهمیت سبک معماری و قرارگیری آن در محور تاریخی فرهنگی چهارباغ باری سنگین بر دوش مسؤولان گذاشت.
ثبت ملی ریسباف در سال ۸۱
کارخانه ریسباف دومین کارخانه ریسندگی اصفهان، که در سال ۱۳۱۱ با مشارکت جمعی از سرمایهداران در اصفهان راهاندازی شد. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و با این اقدام از گزند دستدرازی شهرسازان به دور ماند، از دولت دهم تاکنون تعیین تکلیف این کارخانه روی زمین مانده و برای آن تصمیم جدی گرفته نشده بود. برخی دلیل این تأخیر در تحقق برنامهها را «تعلق سرمایه مالی کارخانه ریسباف به سهامداران بانک ملی» میدانند اما این موضوع حل نشدنی نبوده که یک بنای تاریخی خاص را این همه سال معطل بگذارد، هر چند در آذر سال گذشته ریسباف بطور رسمی به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان تحویل داده شد.
ترکیبی از معماری ایرانی و آلمانی در ساخت ریسباف
طراحی کارخانه ریسباف توسط استاد معماری بهنام «معتمدی» و زیر نظر مهندس آلمانی «ماکس شونمان» انجام شد که البته تأثیر مستقیم آثار پیتر بهرنز، معمار آلمانی، در معماری این کارخانه مشهود است. البته باید یادآور شد که کارخانه ریسباف با حمایتهای حکمران اصفهان به نام «افشار» تأسیس شد که معتقد بود «دولت تاجر بدی است و دولت باید تسهیلات بهوجود آورد و وسایل کار را حاضر کند و مردم باید با سرمایههای خود کارخانه ایجاد کرده و آن را اداره کنند» بر اساس سندهای برجا مانده از این شرکت سهامی، این حکمران عدهای تجار گمنام ولی سرمایهدار را تشویق کرد تا شرکت ریسندگی ریسباف را با «سرمایه ۵۰۰ هزار تومان» تأسیس کردند و بهسرعت ماشینآلات آن را بهوسیله برادران کورس از انگلستان خریدند. این بنا از زیباترین کارخانههای دوران پهلوی اول در شهر اصفهان است که بخش بزرگی از ضلع غربیِ سایت این کارخانه، به ورودی و فضاهای اداری و خدماتی، و سایر جوانب به فضای انبار اختصاص دارد. همچنین فضاهای کارگاهی در میانه سایت، توسط این فضاهای پیرامونی احاطه شده و ضلعهای شمالی و جنوبی کارخانه، دیواری بلند با نمایی ساده دارند. در میانه سایت، سالنهای تولید، در سمت غرب سالنهای تکمیل، در سمت شمال غربی و سالن رنگرزی در سمت جنوب شرقی، مکانیابی شده است. برج تصفیه در ضلع شمالی مجموعه و دودکش کارخانه در ضلع شرقی (استعارهای نوین از منارههای کهن که با بلندای خود، گونهای نقش نمادین و نشانه شهری دارد)، از دیگر احجام تشکیل دهنده این مجموعه صنعتی است. فضاهای ورزشی و فضای شیرخوارگاه برای کودکان زنان شاغل از دیگر فضاهایی است که در سایت این کارخانه منظور شده امت متأسفانه موقعیت شیرخوارگاه مشخص نیست.