تغییر جامعه با «پرسشهای بنیادین» روزنامهنگاران
- شناسه خبر: 7716
- تاریخ و زمان ارسال: 31 تیر 1402 ساعت 23:55
- نویسنده: خبرنگار آرمان
آرمان امروز : مدرسه روزنامه نگاری و مطالعات رسانه بهاران میزگردی با عنوان «جایگاه پرسشگری در روزنامه نگاری و رویکرد گفت وگو» با حضور دکتر هادی خانیکی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر بیژن عبدالکریمی استاد فلسفه و پژوهشگر و دکتر مجید رضائیان استاد روزنامهنگاری و پژوهشگر به صورت آنلاین و حضوری برگزار شد. دکتر خانیکی در ابتدای این میزگرد با اشاره به نیازمندی های حرفه روزنامه نگاری تشریح کرد: روزنامه نگاری در ایران و جهان وارد حوزه جدید تری شده است و به مباحث نظری پیش از فناورانه نیازمند است. پرسش یک متن است ولی این متن در هر جامعه تفسیری دارد. پرسش میتواند تشویش در اذهان عمومی باشد، پرسش میتواند زمینهای برای نقد باشد، پرسش میتواند زمینهای برای افق گشایی و تهیه فرصت باشد. پرسشگری به فضای بیرون از رسانه و روزنامهنگاری برمیگردد. پرسشگری قبل از ورود به اینکه در کدام ژانر روزنامه نگاری خود را نشان دهد، این امر مهم است که چقدر امکان و ظرفیت نگرشی و عملی برای پرسشگری وجود دارد. او با اشاره به اینکه طرح پرسش و درک موقعیت به زمینه سیاسی و اجتماعی در جامعه برمیگردد، گفت: در شرایط امروزه که گسست در جامعه بین مردم و حاکمیت زیاد است، هر چیزی تفسیری دارد. کدام روزنامه نگار را دعوت میکنید که بپرسد؟ پرسیدن یک امر سیاسی است.
در ادامه این میزگرد، عبدالکریمی استاد فلسفه، با این سوال که چرا ما باید پرسش کنیم توضیحاتی را درباره عملکرد جامعه خبری بیان کرد. او توضیح داد: پرسیدن یک امر انسانی است و هیچ موجود دیگری جز انسان پرسش نمی کند. ما در برابر پرسش پاسخ های متعددی می توانیم قرار دهیم. اما هر پاسخی ما را قانع نمی کند و برخی پاسخ ها ما را آرام می کند. پاسخ باید دارای شرایطی باشد. ما می پرسیم تا حقیقتی برما مکشوف شود. وقتی نسبت حقیقت با انسان گم می شود یا بههم میخورد، یا فراموش میشود، آن جامعه با بحرانهای زیادی مواجه میشود. وقتی از حقیقت سخن میگویند از یک امر حقیقی و امر متافیزیکی سخن نمیگوییم، حقیقت با تمام تار و پود فردی و اجتماعی ما ارتباط دارد.
در بخش بعدی این میزگرد رضاییان استاد روزنامهنگاری از زاویه دید روزنامهنگاری به مساله نگاه کرد و گفت: روزنامه نگاران وظیفه پاسخ به پرسش دارند. در دانشکده خبر درسی داشتیم که همان جا عرض کردم با تغییر و تحولاتی که در فضای رسانهای ای رخ داده، و وقتی وارد وب ۲ شدیم روزنامه نگار وظیفه دیگری پیدا کرده به نام طرح پرسش. ما تا قبل از ورود به جهان وب از ۸۲ میلادی تا ۹۰ که دوره گذار است و از ۹۰ وارد وب۱ می شویم و تا ۲۰۰۵ وارد وب۲ می شویم که گفته شده تا ۲۰۲۰ دوره گذار سه سال است و ما وارد وب۳ شدیم. تا قبل از ورود به وب ما چهار ژانر روزنامه نگاری داشتیم. ژانر روزنامه نگاری خبری، ژانر روزنامه نگاری تشریحی و بعد از جنگ جهانی دوم ژانر روزنامه نگاری توسعه، و در برابر این ژانر، ژانر روزنامه نگاری تحقیقی داشتیم. ما وارد جهان دیگری شدیم که تجمیع هم تکست هم ویس و هم تصویر بوده است. ما وارد دنیایی از وب شدیم و با یک ژانر روزنامهنگاری تحلیلی روبرو شدیم. با این مقدمه وارد بحث اصلی می شوم. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه پرسش های دو دسته اند، توضیح داد: پرسش های استاتیک و پرسش های داینامیک. روزنامه نگاری شش عنصر است. چهار عنصر اول استاتیک و دو عنصر آخر یعنی چگونه و چرا داینامیک است. اینها عناصری هستند که پرسش ها متکی بر عناصر استاتیک و داینامیک مطرح می شوند. در یک رویداد نه زمان و نه مکان و نه چیستی و نه فاعلیت عوض می شود پس در اینجا با عناصر استاتیک سراغ طرح سوال می رویم. اما اصل پرسش زمانی پیش می آید که می خواهیم پای مان را از عناصر استاتیک بر عناصر داینامیک بگذاریم.