طرح «وکیل خانواده» فعلا خاک می خورد
- شناسه خبر: 34499
- تاریخ و زمان ارسال: 22 بهمن 1402 ساعت 23:56
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
«آرمان امروز» در گفت وگو با یک حقوقدان
آرمان امروز – حمید رضا خالدی: با وجود گذشت یک دهه از طرح اجباری شدن «وکیل خانواده» و در حالیکه هنوز این طرح به نتیجه نرسیده است، رئیس مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه اعلام کرده که طرح یاد شده را به مجلس و قوه قضائیه ارائه کرده و به جد پیگیر آنهاست.
رئیس مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه در مورد اجباری شدن وکالت گفت: در این رابطه پیشنهادی را به مجلس و قوه قضائیه ارائه دادهایم، چرا که بر اساس تحقیقات مشاهده کردیم که ۹۰ درصد از پروندهها بدون وکیل به دادگاه میرود که همین امر سبب ابر چالشهایی همچون اطاله دادرسی و حجم ورودی پروندهها میشود.
حسن عبدلیان پور، افزود: از ۹۰ درصد پروندههای که بدون وکیل به دادگاه میرود، ۷۰ درصد از آنها توانایی استفاده از وکیل را دارند و ۳۰ درصد از مردمی که این امکان برایشان فراهم نیست از این رو بر اساس مصوبهای اعلام کنید که مرکز وکلا به این جمعیت آماری وکالت معاضدتی ارائه دهد. این رویکرد را به عنوان وکیل خانواده طرح کردیم و به جد به دنبال عملیاتی شدن این طرح هستیم.
سابقه تاریخی یک طرح
طرح وکیل خانواده اگرچه در برنامههای توسعهای مورد تاکید قرار گرفته است اما، نبود زیرساختهای لازم در سراسر کشور باعث شده تا اجرای این طرح درسطح آزمایشی و در حد محدودی باقی بماند.
سابقه مطرح شدن این طرح به بیش از ۱۰ سال قبل بر می گردد. سال ۱۳۹۴ الهام امین زاده برای اولین بار معاون وقت حقوق رئیس جمهوری اعلام کرد: یک تیم بیش از یک سال مشغول کار روی طرح های وکیل خانواده، بیمه وکالت و وکالت اجباری هستند و معاونت حقوقی رییس جمهوری بدنبال عملیاتی کردن این سه طرح است.
. الهام امین زاده با ذکر اینکه برای کاهش ترافیک کاری در دادگستریها تدوین طرح جدید دردستور کار است گفته بود: این در حالی است که با عملیاتی شدن وکیل خانواده هر زمان خانواده اراده کند بدون اتلاف وقت وکیل خانواده میتواند به عنوان نقش پیشگیرانه وارد شود و از بسیاری از پیامدها جلوگیری کند. واقعیت این است که امور اجتماعی ما آنقدر تخصصی شده است که همه افراد نمیتوانند در همه امور تخصص داشته باشند و نیازمند وکیل هستند، باید طرح بیمه وکالت توسعه یابد و در این زمینه فرهنگسازی شود زیرا که مردم برای امور حقوقی باید به بیمه وکالت اتکا کنند. این در حالی است که نماینده مجلس دهم در این باره توضیح میدهد که طرح وکیل خانواده در لایحه جامع وکالت که هم اکنون در دستور کار کمیسیون لوایح دولت قرار دارد گنجانده میشود. محمد علی اسفنانی میافزاید که بر اساس مشورتی که با اعضای کمیسیون قضایی مجلس صورت گرفت، قرار شد طرح وکیل خانواده در لایحه جامع وکالت گنجانده شود. این نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان میکند: ممکن است مجموعهای تحتعنوان سازمان حمایت حقوقی تشکیل شود تا در قالب آن بتوان طرح یاد شده را اجرایی کرد. اسفنانی ادامه میدهد: اگر هم گنجاندن طرح وکیل خانواده در لایحه جامع وکالت مقدور نباشد، این طرح با لایحه اصلاح قانون وکالت ادغام می شود.
به اعتقاد کارشناسان، طرح الزام دعوا و شکوایه توسط وکیل دادگستری و کارشناس حقوقی کمک شایانی تا افراد راه مطالبه حقوق خود از دادگستری را بدانند با این حال با رای هیئت عمومی دیوان عالی کشور در سال ۸۸، حضور وکیل دادگستری جهت اقامه دعوا را لغو و این طرح الزام برداشته شد! طرحی که دوباره از سال ۹۲ در دولت و در قالب وکیل خانواده کلید خورد.
این طرح اما بعد از چند سال هنوز به نتیجه نرسیده است کمااینکه دیماه امسال رئیس مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه با بیان اینکه طرح وکیل خانواده را در مرکز وکلا پیگیری میکنیم و امیدواریم که به زودی این موضوع نهادینه شود، گفت: در بیشتر موضوعات مبتلا به جامعه اگر افراد از وکیل مورد اعتماد استفاده و با آن مشورت کنند از طرح بسیاری از پروندهها در محاکم و ابرچالش دستگاه قضایی یعنی ازدیاد ورودی پروندهها به محاکم جلوگیری خواهد شد.
عبدلیان پور با بیان اینکه وجود یک وکیل در کنار افراد سبب میشود که از ایجاد بیش از پنجاه درصد پروندههای بدون دلیل یا دعاوی واهی جلوگیری شود، گفت: در مرکز وکلا طرح الزام به استفاده از وکیل را با رایزنیهایی با معاونت حقوقی قوه قضاییه، مجلس شورای اسلامی و وزارت دادگستری پیگیری خواهیم کرد تا این طرح به صورت عملیاتی درآمده و قانونی شود و معضلاتی که امروزه گریبانگیر جامعه، دستگاه قضایی و اجرایی شده است نیز بدین واسطه بر طرف کنیم.
وکیل خانواده، شاید وقتی دیگر!
مهدی تقوی راد وکیل پایه یک دادگستری، اما معتقد است که با توجه به سابقه یک دهه ای این طرح بعید است که به این زودی ها به نتیجه برسد. وی در گفت و گو با «آرمان امروز» می گوید: سابقه این طرح به سال ۹۲ بر می گردد. در آن سال این طرح برای اولین بار در جوامع حقوقی مطرح و حتی معاونت حقوقی ریاست جمهوری وقت نیز اقداماتی در این زمینه انجام داد. با این حال طرح یاد شده عملا عقیم ماند!
وی این طرح را با طرح پزشک خانواده مقایسه کرده و می گوید: این طرح شباهت بسیاری با پزشک خانواده دارد. در آن طرح قرار بود یک پزشک برای هر خانواده مشخص شود تا با توجه به آشنایی که با تک تک اعضای آن خانواده پیدا می کند بتواند در درمان آنها بهتر عمل کند.
تقوی راد ادامه می دهد: در طرح وکیل خانواده نیز اعضای یک خانواده با انتخاب یک وکیل برای کل خانواده، می توانند از مزایای مشابهی برخوردار شوند. یعنی از آنجاییکه این وکیل با سابقه مالی و اسناد و اموال این خانواده و اهلیت آنها آشناست می تواند در پرونده های مختلف دفاع بهتری از آنها داشته باشد و راهنمایی های جامع تری به آنها بکند. این طرح بسیار عالی و مترقی است و به نوعی الگو برداری بومی سازی شده ای در کشور ما محسوب می شود، در واقع در دادگاه ها از آنجاییکه قاضی باید مجازاتی متناسب با کیفر را برای متهم تعیین کند، دفاع وکیلی که به خوبی با روحیات و سابقه و اهلیت متهمان آشناست می تواند بسیار کارساز و در صدور رای وی موثر باشد.
اما چرا تاکنون این طرح به سرانجامی نرسیده است؟ سوالی که تقوی راد در پاسخ به آن می گوید: دلیل آن ناهماهنگی بین کانون و مرکز وکلا به عنوان متولیان اصلی وکالت در کشور است. اختلافاتی که هنوز هم ادامه دارد و بعید است به این زودی ها نیز حل شود. وی در مورد مراحل قانونی شدن این طرح نیز می گوید: همانطور که آقای عبدلیان پور نیز گفته است، این طرح یا باید از سوی مجلس تصویب شود تا در قالب «قانون» الزام اجرایی داشته باشد یا از سوی قوه قضاییه به مجلس برود و تایید شود و یا اینکه خود ریاست قوه قضاییه شخصا آن را در قالب دستورالعملی ابلاغ نماید تا لازم الاجرا باشد. امیدواریم در هر صورت این طرح به زودی اجرایی شود تا شهروندان بتوانند از مزایای آن برخوردار شوند.