«چند قلو زایی» به توان هزار و یک مشکل
- شناسه خبر: 16455
- تاریخ و زمان ارسال: 18 مهر 1402 ساعت 23:56
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
«آرمان امروز» طرح حمایتی از چندقلوها را بررسی می کند
آرمان امروز: حمید رضا خالدی: درحالی دولت تبلیغ مولدزایی و چند فرزندی را در دستوررکار خود داشته و برآن تاکید دارد که هنوز هیچ طرح جامع و قانونی برای حمایت از خانواده هایی که صاحب نوزادانی چند قلو می شوند و در این بحبوحه جولان تورم و دغدغه های اقتصادی به شدت نیازمند حمایت هستند، ندارد.
سالهاست که دولت و حاکمیت به دنبال هشدارهای کارشناسان به دنبال اجرای طرح هایی برای تشویق زوج ها به فرزند آوری است. از اعطای وام جنجالی فرزند آوری گرفته تا تبلیغات تلویزیونی گرفته و بیلبوردی و…. اما در عمل هنوز هیچ طرح جامعی برای حمایت از خانواده ها در این زمینه ندارد. تنها اقداماتی که در این میان انجام شده است به حمایت های موردی سازمان ها و نهادها برمی گردد.
بعد از اینکه انیسه خزعلی، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده اعلام کرد که دولت به زوج های جوان روستایی ۵۰۰ میلیون تومان وام ازدواج و فرزند آوری می دهد، چند روز قبل با ذکر اینکه حالا خانواده ها به یک یا ۲ فرزند بسنده کرده اند و باید این سطح به پنج تا ۶ بچه افزایش یابد و تحقق این مهم می تواند ما را از گرفتارشدن در سیاهچاله جمعیت و چالش جمعیتی نجات دهد.
حالا بعد از چند روز، مدیرعامل بنیاد ۱۵ خرداد نیز با اشاره به راهاندازی سامانه «ایران جوان» در سال گذشته گفت: از زمان رونمایی این سامانه تاکنون بیش از ۴۰۰ خانواده دارای فرزند چندقلو از سراسر کشور ثبت نام کردهاند که از تمامی واجدین شرایط بدون هیچ محدودیتی و فارغ از جغرافیا و دهکبندی خانوار حمایت میشود.
حمیدرضا علیانزادگان با تاکید بر حمایت از خانوادههای دارای فرزندان چندقلو در سراسر کشور و بدون هیچگونه محدودیتی گفت: بیشترین تعداد حمایت از خانوادههای دارای فرزند چندقلو در استانهای تهران، گلستان و آذربایجان شرقی به ترتیب با ۳۲، ۲۷ و ۲۵ مورد بوده است.
وی تاکید کرد: طرح ملی حمایت از خانوادههای دارای فرزند چندقلو از سال گذشته آغاز شده است و به این خانوادهها هدایای مختلفی مشتمل بر کارت هدیه به مادر به تعداد فرزندان، بسته «لبخند مادری» شامل اهم ملزومات ضروری نوزاد تا یکسالگی به ازای هر یک از فرزندان و پوشک فرزندان به مدت شش ماه تقدیم میشود.
البته وی اشاره ای به این موضوع نکرده که این حمایت های جزئی، پیش از این نیز توسط بنیادهایی مانند بنیاد مستضعفان صورت می گرفته است!
فقط یک قانون وجود دارد
شاید تنها قانون موجودی که بتوان در این زمینه پیدا کرد از بند ۱۳مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در زمینه سیاستهای تشویقی فرزندآوری باشد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، در سال ۹۱ برنامهای تصویب کرد که میتوان آن را مهمترین سند جمعیتی کشور نامید که طی سال های اخیر به منظور پیشگیری از کاهش نرخ باروری و حرکت در مسیر افزایش نرخ رشد جمعیت تصویب شده است. مصوبه ای که بیشتر مفاد آن بر سیاستهای تشویقی برای فرزندآوری و در نتیجه پیشگیری از بحرانها و چالشهای ناشی از پیر شدن کشور در آینده معطوف است. منتها تا امروز و با گذشت بیش از شش سال از تصویب این طرح، هنوز بسیاری از بندهای آن در هفتخوانِ پیگیری و اجرای مسئولان، بلاتکلیف است. طرحی که ظاهرا به واسطه ایجاد بار مالی برای دولت، با بیمهری مواجه است و با وجود شرایط بحرانی کشور در زمینه کاهش نرخ جمعیت، به شکلی که مایه قوت قلب خانوادهها برای فرزندآوری باشد، اجرا نمیشود. طرحِ مفیدی که بر لزوم بازنگری و وضع قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی فرزندآوری به صورت پلکانی با رعایت سه معیار سن ازدواج، فاصله موالید و تعداد فرزندان تاکید دارد.
پوشش بیمه اجباری درمان رایگان مادر و کودک از ابتدای بارداری تا پایان دو سالگی کودک، برای کسانی که فاقد پوشش بیمه درمانی هستند، اختصاص سبد تغذیه رایگان ماهانه به صورت بن کالا شامل پروتئین، لبنیات، برنج و حبوبات به میزان یک تا ۲میلیون ریال به مادران باردار و دارای فرزند زیر دو سال، حداقل برای سه دهک درآمدی پایین و نیازمندان بر اساس ارزش ریالی سال ۱۳۹۰ به عنوان سال پایه، اختصاص بسته بهداشتی- درمانی رایگان شامل مکملهای غذایی، دارو، آزمایشهای دورهای و موردی و معاینههای ماهانه به مادران باردار و دارای فرزند زیر دو سال برای حداقل سه دهک درآمدی پایین، پوشش کامل بیمهای برای درمان ناباروریهای اولیه و ثانویه، اختصاص مرخصی استحقاقی دو هفتهای تولد فرزند به پدر، اجرای کامل طرح آتیه فرزندان با مبنا قرار گرفتن ارزش ریالی سال ۱۳۸۹ به عنوان سال پایه، پرداخت هدیه تولد فرزند به مادر به صورت سکه بهار آزادی، افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مادر به ازای هر فرزند تا ۵/۴ سال و کاهش سقف واحدهای درسی در هر نیمسال تا سقف هشت واحد، اعطای وام ودیعه مسکن و همچنین تخصیص خوابگاههای دانشجویی، دانشجویان متأهل دارای فرزند، افزایش حق عائلهمندی در کلیه قوانین و مقررات استخدامی به دو برابر ،پرداخت پاداش اولاد به صورت ماهانه و به صورت پلکانی در کلیه قوانین و مقررات استخدامی کشور، حمایت از طراحی، ساخت و واگذاری مسکنهای چند نسلی به خانوادههای گسترده، احتساب خانهداری به عنوان شغل و کمک به بیمه بازنشستگی زنان متأهل خانهدار با پرداخت بخشی از حق بیمه توسط دولت متناسب با درآمد خانواده، پرداخت وام قرضالحسنه «فرزند» به مبلغ یکصدمیلیون ریال به خانوادهها برای فرزندان سوم تا پنجم با بازپرداخت ۱۰ ساله و بدون الزام به سپردهگذاری توسط بانکهای عامل برمبنای نرخ پایه سال ۱۳۹۱ و….
بندهایی که تاکنون به جز یکی دو مورد،مانند اعطای وام فرزند آوری یا اهطای وام های خاص به دانشجویان متاهل، آنهم به صورت نصفه و نیمه عملا در بایگانی مسئولان خاک می خورد.
مسئولانی که هنوز باور ندارند!
دکتر «شهلا کاظمیپور»، جمعیتشناس در گفت و گو با «آرمان امروز» در خصوص چرایی اجرا نشدن این قانون می گوید: وقتی که این قوانین اواخر دوره ریاست جمهوری آقای احمدینژاد، پس از تصویب شورای عالی به مجلس رفت به همین دلیل مسکوت ماند. در دوره اول آقای روحانی پیشنهاد شد که بررسی جدیدی بر روی این قوانین بشود. چون بسیاری از بندهای آن برای دولت بار مالی داشت و بار مالی هم منوط بر این است که دولت آن را تقبل کند. اما با توجه به مشکلات مالی دولتها، هیچ کدام زیر بار این قوانین نرفتند. فقط بعضی از بندها که بار مالی نداشت و جنبه فرهنگی داشت و مثلا مربوط به صداو سیما بود را پیاده کردند و آن بندها در حال اجراست که البته انگشت شمار است.
وی با ذکر اینکه این بحث نیز مانند خیلی از مسائل دیگر ، جدی گرفته نمیشود می افزاید: در عمل مسائل مختلفی در افزایش موالید دخیل است و معلوم نیست حتی با اجرایی شدن همان بندهایی که بار مادی داشته، جواب میگرفتیم یا خیر؟ من خودم به عنوان جمعیتشناس اعتقاد دارم اگر ابلاغیه رهبری اجرا شود از هر چیزی بهتر است. مثلا اگر ۱۴ ماده ابلاغیه رهبری اجرا شود بسیار کامل و جامع است و همه بندها را شامل میشود. بحث افزایش باروری هم در همان ماده اول قید شده ولی همه جا تاکید شده بر کیفیت جمعیت؛ یعنی اگر ما فقط به افزایش تولید و باوروی توجه کنیم و ابعاد دیگر را در نظر نگیریم مثل افزایش مرگومیر، افزایش مهاجرت و… قطعا اثربخشی بسیار ضعیف خواهد بود. مهمترین مانع این است که اعتقاد همگانی مبنی بر این که ما با مشکل سالخوردگی جمعیت روبهرو هستیم و باید افزایش باروری را پیگیری کنیم، در بین مسئولان وجود ندارد.
این جامعه شناس همچنین در مورد بازه زمانی احتمالی مورد نیاز برای اجرای طرح فرزند آوری می گوید: بخواهیم یا نخواهیم، هم اکنون خانوادهها در ذهنشان درباره امنیت اقتصادی دلواپس هستند و خیالشان از امنیت فرهنگی و آموزشی و اجتماعی نسلهای بعد راحت نیست؛ با این همه در نسل جدید، شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» کمرنگتر شده. جوانان دهه ۵۰ و ۶۰ به دلیل تجربه انقلاب و جنگ، نگرانی بیشتری برای بچهدار شدن داشتند، اما دهه هفتادیها راحت ترند. از سویی معتقدم بحث فرزندآوری بحث فرهنگی است.
اگر خانوادهها بتوانند در کنار فرزندآوری به پرورش و تربیت یک انسانِ سالم و صالح به لحاظ جسمی و روحی بپردازند، جامعه سالم و موفقی هم خواهیم داشت. حالا اینکه ما بخواهیم برای چند قلو زایی تبلیغ کنیم، بعید است که نتیجه ای در بر داشته باشد مگر آنکه در عمل حمایت هایی بسیار بیشتر از اینها به این خانواده ها بشود. کاظمی پور تصریح کرد: نگرانی ما این است که رشد جمعیتی ثابت نمیماند و بهمرورزمان کاهش پیدا میکند؛ چون در سال ۱۴۰۰ حدود یک میلیون و ۷۵ هزار تولد و ۴۱۷ هزار فوت داشتیم که هم تولد و هم فوتیها زیاد شدند و نگرانی ما این است که بهمرورزمان به دلیل عدم اقبال زوجین از فرزندآوری باروری کاهش پیدا کند. این جمعیتشناس به الزامات رشد جمعیت اشاره و تاکید می کند: سیاستهای کاهش باروری در اکثر کشورها حتی کشورهای توسعهنیافته هم جواب داده؛ اما سیاستهای افزایش باروری خیلی کم جواب میدهد دلیلش هم این است که زوجین حاضر نیستند اوقات فراغت و ادامه تحصیل و رفاهطلبی خود را از دست بدهند.
وی با بیان اینکه برای افزایش جمعیت، فقط سیاستهای اقتصادی کافی نیست می افزاید: در همین راستا سیاستهای فرهنگی هم لازم است و حتی بهتر است بهجای تسهیلات فرزندآوری، زیربناهای کیفی اقتصادی جامعه را تقویت کنیم بهطوریکه امنیت کامل اقتصادی در جامعه ایجاد شود.